Voor het begin van dit verhaal moeten we naar Bila Tserkva in Oekraïne, waar Olha Kulynych in 2000 wordt geboren. Ze woont met haar familie iets verderop, maar in 2013 trekt ze naar de stad om zich aan te sluiten bij de Cycling School Promin, vertaald als ‘Zonnestraal’. Ze is dan pas dertien jaar oud. Het klinkt in ieder geval indrukwekkend om naar een fietsschool te gaan. De cycling schools zijn in feite het Oekraïense equivalent van de Vlaamse wielerclubs.
In Bila Tserkva krijgt Olha de kans om de fiets te ontdekken, al is het voor haar eerder een hobby. De cycling school biedt kinderen de kans om daar te wonen, wat mooi meegenomen is voor wie van ver moet komen. Voor Olha is het eigenlijk maar een goeie 30 kilometer van bij haar thuis, maar het is toch gemakkelijk om ook op de school te wonen. Daar wordt alles voor de kinderen geregeld.
Olha: “Al het materiaal was aanwezig op de school, zij kochten ook je fiets. Als je iets nodig had, dan hielp de school je daarmee. Het was dus wel een groot voordeel om daar te kunnen zijn, want je had alles ter beschikking.”
Het idee om wielrenster te worden is op dat moment nog niet aanwezig, totaal niet zelfs. “In Oekraïne is men zich niet goed bewust van de grote wielerwereld. Het wielrennen is maar een kleine sport, die stukken minder populair is dan atletiek of vechtsporten.
Renners die het in onze regio’s goed doen in de grote koersen, indertijd bijvoorbeeld Yaroslav Popovych of Serhiy Honstjar, bereiken nooit de status van superster in hun thuisland. Ik moet toegeven dat ik zelf ook niet echt de wielersport in mijn land volgde. De echte interesse kwam er bij mij pas in 2017 tijdens het WK, toen ik zelf al deel was geworden van het peloton.
Wielrennen in Oekraïne is niet hetzelfde als in Europa, ik denk niet dat we als kind veel wisten over de kansen die er zijn in de wielersport. Fietsen deden we vooral voor de fun. Pas toen ik bij een Belgische ploeg reed, besefte ik dat er ook een carrière in het wielrennen mogelijk is. Zelf dromen van een carrière als prof kwam eigenlijk nog veel later.”
De echte interesse [in de wielersport] kwam er bij mij pas in 2017 tijdens het WK, toen ik zelf al deel was geworden van het peloton.
Olha speelde lange tijd met een ander toekomstbeeld: “Ik deed het op school heel goed, en ik dacht lange tijd dat ik leerkracht zou worden. Mijn overstap naar de cycling school werd mij ook afgeraden door mijn toenmalige school. Ik was een goede student en niemand dacht dat ik iets in de sport zou gaan doen. Op dat moment deed ik ook niet zoveel sport, maar ik was wel een zeer actief kind. Wat energie kunnen kwijtraken in de cycling school kon dus geen kwaad.”
Het fietsen blijft in die jaren vooral een hobby. Een heel grote hobby dan wel, met ook stevige trainingen. “Als we gingen trainen reden we eigenlijk altijd op dezelfde wegen, altijd dezelfde driehoek. We kozen de beste wegen rond de school uit, en uiteindelijk waren het telkens dezelfde.
Het was wel steeds volle gas als we gingen trainen, het schema dat we kregen stamde ook nog uit de oude USSR-tijden. Voor sommigen werkte het wel, maar anderen raakten snel moe of waren het na een tijdje beu.”
Olha kon eigenlijk wel goed overweg met die trainingen in de cycling school. Ze gingen telkens als één groep op pad, en de meisjes reden dan ook samen met de jongens. Het tempo werd bepaald door de sterksten, en iedereen moest harken om bij de groep te blijven.
Makkelijker gezegd dan gedaan, “maar ik vond het tof om tegen de jongens te koersen. Op training waren ze wel eens geïrriteerd als ik hun wiel kon houden. Voor mij waren zo’n momenten wel leuk, en ik kreeg er ook meer motivatie door.”
In de jeugdreeksen valt het talent van Olha snel op. Maar dan moet ze eigenlijk nog beseffen wat haar echte terrein is: “Op een bepaald moment was er in Boekovel het Nationaal Kampioenschap van Oekraïne op een parcours met veel hoogtemeters. Tijdens die wedstrijd ontdekte ik dat ik een klimmerstype ben en dat bergen me wel liggen.”
Door haar goede resultaten die ze behaalt tijdens wedstrijden in Oekraïne, en dankzij de begeleiding van haar cycling school, krijgt Olha de kans om met het nationaal team ook in het buitenland te gaan koersen. Op dat moment zijn ze met vijf juniores, en bij iedere wedstrijd staan ze dus met dezelfde ploeg aan de start. De begeleiding verloopt zeer professioneel, de verplaatsingen worden perfect geregeld en alles wordt goed georganiseerd. Voor Olha gaat een nieuwe (wieler)wereld open.
In 2017 ging ik naar België voor mijn eerste national cup, en dat was ongelooflijk. Ik wist niet dat er in een peloton zo agressief wordt gereden. Ik kon het niet, ik begreep niet hoe dat moest.
“In 2017 ging ik naar België voor mijn eerste national cup, en dat was ongelooflijk. Ik wist niet dat er in een peloton zo agressief wordt gereden. Ik kon het niet, ik begreep niet hoe dat moest. In Oekraïne reden we vaak in kleinere groepen, dus het was nu enorm aanpassen. In België gebruiken renners ook hun schouders om te vechten voor posities, maar ik was dat niet gewend. Toen ik ze bezig zag in het peloton dacht ik vaak ‘what are you doing?’, dat was echt een grote aanpassing.
Maar ook het niveau was anders. Ik was op zich wel goed genoeg, maar door de angst om me zo te moeten positioneren kon ik me in eerste instantie niet echt verder ontwikkelen. Vandaag rij ik al drie à vier jaar constant in een Europees peloton, en ik ben het wel al een stuk meer gewoon geworden. Maar soms rij ik nog steeds achteraan de groep, het is bij momenten nog altijd moeilijk.”
Eind 2017 mag Olha deelnemen aan het WK voor junioren in Bergen. “Ik was er redelijk goed. Ik kwam wel ten val, maar eindigde toch nog in de top 15. Er moest veel geklommen worden in Noorwegen, en het parcours lag me wel. Ik reed een goede koers en ik was ook heel blij met het resultaat.”
Tijdens dit WK nestelt de wielermicrobe zich ook definitief bij Olha, en vanaf dan kijkt ze op naar haar eerste wieleridool, Anna van der Breggen. “Ik hou van haar manier van koersen, maar vooral van haar persoonlijkheid. Ze is erg down-to-earth. Ook al won ze veel, ze is altijd een normaal en dankbaar persoon gebleven. Bij de Waalse Pijl enkele jaren later stond ik naast haar aan de startlijn, maar ik was te verlegen om toen iets te zeggen (lacht).”
2017 was met voorsprong haar beste jaar als junior, zo vertelt Olha. Dat toonde ze niet alleen op de weg, ook op de piste was ze erg succesvol. “Er zijn bepaalde wedstrijden die wel bij mij passen, de puntenkoers bijvoorbeeld. Niet zozeer door het sprinten voor de punten, want ik ben niet zo explosief, maar wel door de uithouding. Meestal kon ik ergens wel een ronde nemen en zo extra punten sprokkelen.”
Er zijn bepaalde wedstrijden die wel bij mij passen, de puntenkoers bijvoorbeeld. Niet zozeer door het sprinten voor de punten, want ik ben niet zo explosief, maar wel door de uithouding.
Het is op die manier dat Olha in 2017 Europees Kampioen wordt in de puntenkoers. Ze maakt het verschil met een bonusronde, en wint zo de mooie sterrentrui. In het omnium mocht ze een dag eerder al mee op het podium met een zilveren medaille, ook hier dankzij een ronde in het afsluitende nummer van de puntenkoers. Een jaar later wint ze nog eens een Europese zilveren medaille in de puntenkoers.
Twee medailles en een Europese titel, het is niet niets. Toch staat het baanwielrennen vandaag op een lager pitje en ligt de focus vooral op de weg. “Maar de piste blijft me wel interesseren, vorig jaar heb ik nog meegedaan aan de Europese Kampioenschappen voor beloften. Het is altijd leuk om iets anders te kunnen doen, maar de weg primeert wel op dit moment.”
Na enkele jaren bij het nationale team van Oekraïne te kunnen proeven van het Europese wielrennen, maakt Olha de keuze om bij een Belgisch team te tekenen. “Waarom België? Voor een eerste Europees team kon ik kiezen tussen België en Italië, maar over Italië had ik van andere Oekraïense renners gehoord dat ze daar niet altijd erg gelukkig waren.
Ik vond het ook zeer interessant om me in België verder te kunnen ontwikkelen, en ik wou het gewoon proberen. Italië had me misschien wel beter gelegen qua parcoursen aangezien er meer bergen zijn. Maar met mijn ploeg Ciclotel kon ik ook in klimkoersen starten, en ik kreeg regelmatig kansen om op zo’n parcoursen te koersen.”
Het was echter niet de makkelijkste periode voor Olha. De overstap naar de Belgische manier van wielrennen en trainen kostte meer moeite dan gedacht. “In de cycling school was er wel een bepaald regime waar we ons aan moesten houden. We waren meestal of binnen of buiten aan het trainen. Om ons verder te ontwikkelen als persoon was er niet veel tijd. Trainen, eten, slapen, trainen... dat was het ritme.” Om daarvan los te komen en om haar draai te vinden had Olha tijd nodig.
“In de cycling school was het idee altijd ‘meer werken zorgt voor een beter resultaat’. Het is een totaal andere wereld in België, en die aanpassing kostte wat moeite. Ik ben ergens wel blij dat die periode van altijd voluit te moeten trainen nu voorbij is. Ik kan nu meer genieten van het leven, maar ook van het trainen en het koersen. Maar de cycling school heeft me ook heel veel gegeven en heel veel geleerd, zonder hen was ik vandaag geen wielrenster. Dus ik ben wel zeer dankbaar voor die periode.”
“Ik was begin 2022 in België voor de teampresentatie van mijn ploeg Bingoal – Chevalmeire - Van Eyck. Maar kort daarna kreeg ik corona, en ik kon dus niet meteen terug naar Oekraïne. De oorlog brak uit net wanneer ik eigenlijk naar huis moest. Mijn coach Sander Cordeel zei dat ik bij hem terecht kon. Ik bleef daar eerst een week, dan twee weken, drie weken... Uiteindelijk woonde ik daar bijna een half jaar, met hem en zijn vrouw Thelma.”
Het was de eerste keer dat Olha een lange tijd in België moest blijven, weliswaar uit noodzaak door de situatie thuis. Terugkeren was geen optie, maar gelukkig waren hier heel wat mensen die konden helpen. Olha is deze mensen dan ook ontzettend dankbaar.
Enter Abram Stockman, partner van Olha en zelf ook profrenner. Olha en Abram hadden al enkele jaren geleden kennisgemaakt, maar pas het afgelopen jaar sloegen de vonken over. Ondertussen wonen ze ook samen.
“Met Abram heb ik hier nu ook mijn eigen, tweede familie. Zo is het makkelijker voor mij om met de dingen om te gaan, en ben ik weer meer gemotiveerd in mijn sport. Er is ook de motivatie om mijn familie thuis te helpen, en de andere mensen die ik daar ken.”
Ondanks de hele situatie, gaat het relatief goed met de familie van Olha in Oekraïne. “Ze zijn veilig, en ik heb elke dag contact met hen.” Eerder dit jaar kon Olha ook enkele dagen haar familie bezoeken in Oekraïne. “Ik ben naar Oekraïne geweest voor het Nationaal Kampioenschap, dan was ik ook drie dagen thuis. ’s Nachts was er wel bomalarm. Ik kon amper slapen, maar mijn ouders waren het al helemaal gewoon. Het was echt eng om te zien hoe snel mensen de alarmen en de bommen gewoon zijn geworden. Dat is onvoorstelbaar.”
Met de mensen van de cycling school houdt Olha ook nog steeds contact. “Vooral met mijn coach heb ik nog een goede connectie, en ook wat mensen die er werkten hoor ik nog. De school ondersteunt me eigenlijk nog altijd. Ze proberen wel manieren te vinden om een steentje bij te dragen aan mijn carrière, zelf probeer ik dan ook zeker iets terug te geven! Recent heb ik bijvoorbeeld al wat van mijn kledij kunnen geven. Momenteel is het natuurlijk moeilijk voor de school om verder te gaan, maar in de toekomst zou ik zeker nog willen helpen.”
“Het echte idee om professioneel wielrenster te zijn en te blijven kwam pas het afgelopen jaar. Ik wou altijd al goed zijn in wat ik doe, maar omdat ik nog met andere dingen worstelde was de overtuiging er niet. Dit jaar heb ik het plezier teruggevonden, ook omdat er veel veranderd is. Sommige dingen zijn beter, andere natuurlijk minder goed door de oorlog. Maar mijn familie zegt dat ik ervan moet genieten, en dat doe ik dan ook.”
2023 is het jaar waarin alles loopt zoals het moet met enkele mooie resultaten in het begin van het seizoen. En in Tsjechië volgt uiteindelijk een overwinning. Olha pakt het algemeen klassement in de Tour de Feminin. “Ik was echt heel blij. Eindelijk. Ik had er zo hard voor gewerkt. Er ging altijd wel iets mis, maar nu vielen alle puzzelstukjes op hun plaats.
Ik verloor eerst wat tijd in de tijdrit. In de tweede etappe ging ik tijdens de laatste ronde in de aanval, samen met een Pools meisje. Ik deed in die ontsnapping bijna al het werk waardoor ik aan de meet pas tweede werd, maar ik wou vooral zoveel mogelijk tijd nemen in het klassement. Ik nam de leiderstrui en moest dan verdedigen tot het einde.
De laatste rit was echt moeilijk. Het was een rondje met een stevige klim, die ik wel aankon, maar de afdaling was vrij technisch. De renster die tweede stond in het klassement ging ook steeds daar in de aanval, maar ik kon haar telkens terughalen. Mijn team was ook extreem belangrijk, en we verdienden die zege allemaal.”
In de Giro Toscana Internazionale Femminile volgt nog een tweede seizoensoverwinning, tijdens de laatste etappe van deze Italiaanse rittenkoers. “In Italië werd ik eerst twee keer veertiende in de rituitslag, en mijn coach zei: ‘Olha, alsjeblieft, doe eens iets anders dan veertiende eindigen’ (lacht).
De dag erna won ik na een demarrage op de slotklim. Het was van moeten aanvallen, ik voelde dat ik de koers hard moest maken om kans te maken. Het is raar om te zeggen, maar als ik daar niet demarreer, was ik gelost. De anderen probeerden te volgen, maar ik was alleen weg. Het waren wel nog twee lastige kilometers naar de finish.”
Dat het eindelijk allemaal loopt zoals ze wil, zorgt ervoor dat de motivatie volop aanwezig is bij Olha. Ze kijkt met dank terug op het verleden van de cycling school, en ze ziet de toekomst met ambitie tegemoet. “Mijn droomkoersen zijn de Tour en de Giro maar eigenlijk iedere wedstrijd met beklimmingen.
Op dit moment zou ik vooral ritwinst als doel hebben, omdat ik nog beter moet worden om echt voor een klassement te kunnen gaan. Ook op het gebied van tijdrijden moet ik nog sterker worden om een goed klassement te rijden. Maar een rit in de grote koersen wil ik zeker behalen. Volgend jaar is het WK in Zwitserland ook een parcours voor klimmers, daar kijk ik dus ook wel naar uit.”
In 2024 zal Olha koersen bij een nieuw team. Ze mag op het moment van het gesprek nog geen details prijsgeven, maar haar pretoogjes - die ook bij Abram te zien zijn – verraden dat het alvast een mooie stap is in haar carrière. De vreugde en de zonnestralen die Cycling School Promin beloofde, zijn teruggekeerd.
“In mijn jongere jaren had ik altijd veel plezier, en zou ik eigenlijk alles gedaan hebben voor het fietsen. Dat gevoel heb ik nu volledig teruggevonden, en ik kijk dan ook enorm uit naar de toekomst.”
Uw browser voldoet niet aan de minimale vereisten om deze website te bekijken. Onderstaande browsers zijn compatibel. Mocht je geen van deze browsers hebben, klik dan op het icoontje om de gewenste browser te downloaden.
