Tot medio jaren tachtig is het verzamelen van documentaire wielerobjecten als boeken, magazines en foto’s geen sinecure. In tweedehands boekenwinkels, boekdorpen en gespecialiseerde handelszaken voor verzamelaars was er nauwelijks iets interessants te vinden over de wielersport. Voor verzamelaars van postzegels, munten, platen of strips bestond er daarentegen wel een uitgebreid aanbod.
Veel van die collectioneurs waren aangesloten bij de vzw Hobby-Time, die niet alleen een maandblad op de markt bracht, maar jaarlijks ook een aantal ruilbeurzen doorheen Vlaanderen organiseerde. Daarnaast bestond al een circuit van lokale gespecialiseerde beurzen rond bijvoorbeeld postzegels of lp’s. Het is op dit soort beurzen dat Lucien de Peusseleir uit Lokeren als een van de eersten wielergerelateerde objecten begon aan te bieden. In het zog van die beurzen ontstaan de eerste wielerbeurzen.
In 1988 werd voor het eerst een wielerruilbeurs met enkel en alleen maar objecten over de koers georganiseerd. Guy Crasset, wielerliefhebber en medewerker van het een jaar eerder opgerichte wielertijdschrift Coups de Pédales, was de organisator. De beurs vond plaats in Amay, nabij Hoei in de provincie Luik en telde bezoekers uit Vlaanderen, Wallonië en Nederland.
De wielerbeurs van Hoei was en is niet alleen de eerste wielerbeurs van het land maar ook de grootste. Bezoekers en standhouders komen van heinde en verre - zelfs vanuit Italië en Zwitserland - naar deze beurs. Sterke man Guy Crasset begon al snel enkele eregasten uit te nodigen, zoals oud-Tourwinnaar Charly Gaul en een aantal gerenommeerde wielerjournalisten. Anno 2024 huist deze beurs in de moderne sporthal van Wanze en staat de l’Entente Cycliste de Wallonie in samenwerking met de vzw Vive de Sport in voor de organisatie.
Andere organisatoren in Wallonië volgden dit voorbeeld. Zo vond op zondag 8 september 1991 ter gelegenheid van de wielertocht Vélomédiane Claude Criquielion de eerste wielerbeurs plaats in het bekende toeristische dorp La Roche-en-Ardenne. Er kwamen echter weinig verzamelaars en standhouders opdagen. Het jaar daarop werd opnieuw een poging gedaan, maar met hetzelfde resultaat.
Na de geslaagde editie in Wallonië kon een tegenhanger in Vlaanderen niet uitblijven. De vraag was alleen waar, wanneer en door wie. Jean-Pierre Van Cleempoel uit het Oost-Vlaamse Baasrode zette zijn schouders onder de organisatie van de eerste wielerbeurs in Vlaanderen. Op zaterdag 29 april 1989 in het Gildenhuis in Sint-Denijs-Westrem was het zover. De Oost-Vlaamse gemeente genoot de voorkeur omwille van haar centrale ligging en vlotte bereikbaarheid. De beurs was een schot in de roos.
Het initiatief van Van Cleempoel verhuisde in 1991 naar Gent, meer bepaald naar zaal Seleskest in de Sint Salvatorstraat. Het publiek bestond vooral uit verzamelaars uit Oost- en West-Vlaanderen en enkele uit andere Vlaamse provincies. Deze beurs vond voor het laatst plaats in 2022.
Johan Vanooteghem uit Zottegem organiseerde op 12 maart 1994 op zijn beurt voor het eerst een wielerbeurs in het ontmoetingscentrum van Zottegem-Strijpen. Het jaar daarop verplaatste de beurs zich naar zaal Den Olifant in Lierde, waar Belgische, Nederlandse, Franse en Duitse verzamelaars aanwezig waren. In 1996 plande Vanooteghem een derde editie. Hij vond echter geen alternatief voor de intussen verkochte zaal Den Olifant waardoor zijn project na twee edities werd opgedoekt.
Medio jaren negentig beschikt iedere Vlaamse provincie over een eigen beurs. Herentals was de pionier in Antwerpen. Jos Vervoort uit Mortsel stond tot begin 2000 aan het roer van de organisatie, later overgenomen door de Vlaamse wielerschool Provincie Antwerpen. De locatie verhuisde naar het Blosocentrum en werd een gecombineerde wieler- en voetbalbeurs, waarbij de wielersport altijd centraal stond. Herentals was uniek met twee edities per jaar en hield haar laatste beurs op 3 februari 2018.
In 1995 vond onder impuls van Jean-Louis Hengchen een eerste wielerbeurs plaats in Oudergem (Brussel). Deze beurs kende echter niet het verwachte succes. Het jaar daarop werd een tweede editie gehouden in een zaal van het gemeentehuis van Sint-Agatha-Berchem, ditmaal georganiseerd door Jean-Jacques Coucke maar ook hier zonder veel succes.
Een jaar later lanceerde Jaak Decoster uit Hooglede samen met de koninklijke wielerclub De Yzerzonen ook in West-Vlaanderen een eigen beurs (°1996) die vrijwel altijd daags voor de Ronde van Vlaanderen plaatsvond. Vanaf de tweede editie was er jaarlijks een wielerquiz aan verbonden, maar die werd geschrapt in 2009. De Yzerzonen hadden het plan om in 2020 voor de 25e keer de wielerbeurs te organiseren, maar daar stak corona een stokje voor. In 2022 vond in samenwerking met Jaak Decoster een doorstart van deze beurs plaats in KOERS. Museum van de Wielersport in Roeselare.
In het landschap van de wielerbeurzen neemt het Vlaams-Brabantse Zichem een bijzondere plaats in. Een eerste editie vond plaats op 21 september 1996, georganiseerd door Jos Van Gelder uit Tessenderlo. De beurzen waren meteen een groot succes, met veel trouwe wielerverzamelaars en een grote opkomst.
Bonheidenaar Serge Van Hoof stelde tijdens die eerste editie zijn pas opgerichte boekhandel voor. Met Heartbooks lanceerde hij een nieuw fenomeen: de eerste sportboekhandel in Vlaanderen. Hij verkocht zowel nieuwe als tweedehands boeken en bouwde een indrukwekkend netwerk op, zelfs tot in Latijns-Amerika. Tot op vandaag neemt Heartbooks een unieke positie in binnen zowel de wereld van de wielerverzamelaar als die van de boekhandelaar.
Uitgeverij De Eeclonaar - een initiatief van Michiel De Sutter - specialiseerde zich dan weer in (onder meer) de uitgave van wielerpublicaties en werd al snel een begrip in wielermiddens. Tot het einde in 2008 verschenen maar liefst 106 wielerboeken bij De Eeclonaar.
Een van de auteurs in het gamma van deze uitgeverij was Eeklonaar Mark Van Hamme, die in 2007 met ‘Flandria. De 20 wondere jaren van een wielerploeg’ een standaardwerk afleverde. Van Hamme lanceerde in 2009 ook een eigen wielerbeurs die tot op vandaag nog jaarlijks wordt georganiseerd.
Heel wat beurzen gingen van start als een ‘pure’ wielerbeurs, maar verruimden hun organisatie tot een wieler- en voetbalbeurs met de koers als hoofdmoot. De eminente verzamelaar Jozef Hamels lanceerde in 2001 dan weer een beurs in Winksele-Delle, die van meet af aan zowel wielrennen als voetbal omvatte. Hij was een van de eersten die zo'n gecombineerde sportbeurs organiseerde, hoewel de wielersport altijd de trekpleister bleef.
De beurs was oorspronkelijk bedoeld als een eenmalig evenement maar bestaat tot op vandaag nog steeds. Tot aan zijn overlijden in 2016 was Hamels een gerespecteerd figuur in de wereld van de wielerverzamelaars. Hij publiceerde niet alleen zelf enkele boeken, maar verleende zijn medewerking aan tal van andere uitgaves.
Ook Limburger Maurice Hermans koos van in het begin voor een gecombineerde wieler- en voetbalbeurs. Naar aanleiding van het WK wielrennen in Zolder in 2002 organiseerde hij deze voor het eerst in Bolderberg-Zolder. Hij slaagde er in 41 exposanten op het evenement te krijgen en nodigde voormalige renners en voetballers uit als eregasten.
Hermans publiceerde zelf diverse sportboeken, waaronder een biografie van Yvonne Reynders, het eerste boek in Vlaanderen over een wielrenster. Een jaar later vond er ook een eerste voetbal- en wielerbeurs plaats in Arendonk. De belangrijkste van die gecombineerde beurzen was die op het Kiel, vanaf 2005 georganiseerd door Frank De Lee.
De steile opgang die de wielerbeurzen kenden, lijkt intussen helemaal te zijn stilgevallen. Meer zelfs, van de vele initiatieven blijft slechts nog een handvol overeind. Dat is te wijten aan het ouder wordende publiek en het feit dat jongeren moeilijk de weg vinden naar de beurzen.
Vaak werden er ook beurzen georganiseerd in het kader van een bepaalde gebeurtenis, bv in het Sportpaleis naar aanleiding van een wielerzestiendaagse of in Nieuwpoort naar aanleiding van de Nieuwpoortse wielerweek. Met het opdoeken van de wielerevenementen verdween ook de beurs.
Heel wat initiatiefnemers zijn bovendien intussen overleden of stopten met organiseren. In hun plaats stond niet altijd iemand klaar om de fakkel over te nemen. Maar af en toe wordt toch een nieuwe beurs georganiseerd. De jongste in de reeks wielerbeurzen in Oost-Vlaanderen is die in Deinze, die op 23 september 2023 van start ging in zaal De Rekkelinge en wordt georganiseerd door Bert Hulleman. Op die manier is het fenomeen van de wielerbeurs toch nog een tijdlang verzekerd van haar bestaan.
Jozef Hamels
Jozef Hamels overleed onverwacht in 2016, slechts twee maanden voor zijn 16e wieler- en voetbalbeurs zou plaatsvinden. Dankzij het inspringen van Hans Vandeput en zijn zoon kon het evenement toch doorgaan. In de daaropvolgende jaren werd de organisatie overgenomen door de Nederlandse ervaren organisator Bert Hulleman, die eerder al wielerbeurzen in Nederland had georganiseerd. Hoewel Hulleman aanvankelijk overwoog de locatie van de beurs te veranderen, bleef hij uiteindelijk toch in Delle. De wielerbeurs van Winksele-Delle was een van de eerste beurzen die na de covid-periode weer werd hervat, met een vlotte doorstart in juni 2022 na twee jaar onderbreking.
Verzamelaars beschikken doorgaans over een uitgebreid wenslijstje. Vaak is dit lijstje op te delen in een categorie haalbare objecten en een...
Uw browser voldoet niet aan de minimale vereisten om deze website te bekijken. Onderstaande browsers zijn compatibel. Mocht je geen van deze browsers hebben, klik dan op het icoontje om de gewenste browser te downloaden.
