18 september 1973. Twee heren op leeftijd poseren gewillig bij een volgauto. Tussen hen in is op de wagen een sticker te zien. Het betreft een aankondiging van wielertoeristenclub de Jumpers uit Knokke-Heist, die er zonet hun tweede marathonrit hebben opzitten. In vier dagen tijd trok de groep van het Zwitserse Haute-Nendaz naar hun thuishaven, goed voor een totale afstand van om en bij de 830 kilometer. De man rechts in beeld is Gustaaf Danneels, met naast hem Jean Aerts.
Beide heren fietsen een fraai palmares bijeen. Bij Aerts prijken helemaal bovenaan – naast een karrevracht etappezeges in de Tour – een wereldtitel bij de amateurs (1927) én bij de profs (1935); bij Danneels springen dan weer drie zeges in Parijs-Tours en een nationale titel in het oog. Aerts is geboren in Brussel, Danneels (met de Belgische nationaliteit) in Noord-Frankrijk. En toch bevinden ze zich anno 1973 te Knokke, op de grens met Nederland. De verklaring voor deze opvallende vaststelling gaat helemaal terug tot het WK van ‘35, verreden in en rond de Waalse gemeente Floreffe.
Twee jaar na Rik Hoevenaars (1925) wordt opnieuw een Belg wereldkampioen wielrennen op de weg. In 1927 is Jean Aerts aan het feest; nota bene in het jaar waar beroepsrenners – weliswaar samen met de amateurs – voor het eerst mogen deelnemen aan een WK. Als ‘liefhebber’ moet Aerts slechts vier (Italiaanse) profrenners laten voorgaan en eindigt zodoende als eerste in zijn categorie. Voor de Brusselaar moet die zege extra voldoening hebben gegeven, gezien hij in eerste instantie niet werd geselecteerd door de Belgische Wielerbond. Aerts reisde dan maar op eigen initiatief en op aanraden van nonkel Emiel, zelf ex-renner, naar Duitsland. Met succes. Bij de beroepsrenners weet Aerts zich te onderscheiden op diverse terreinen.
Anno 1935 staat de rijzige renner voor het eerst aan de start van het WK voor beroepsrenners, al had dit net zoals in ’27 toch nog wat voeten in de aarde. Aerts vormt samen met Gaston Rebry en Gust Danneels de driekoppige Belgische selectie. In het Waalse Floreffe toont Aerts zich de beste en soleert naar de zege. In de achtergrond levert Danneels voortreffelijk werk en countert een resem tegenaanvallen. Aerts wordt nu ook wereldkampioen bij de profs en is de eerste die deze dubbel lukt. Met veel dank aan Danneels, die een jaar eerder een even grote rol speelde in de WK-titel van landgenoot Karel Kaers. Aerts is zijn meesterknecht erg erkentelijk: “Na het WK trok ik van hot naar her en had ik Gust een tijdje niet gezien, tot hij plots aan mijn deur stond in Schaarbeek”, valt te lezen in een interview met Aerts vijftig jaar na zijn WK-titel. “Hij was in de buurt en wilde me eens zien zei hij. Ik liet hem binnen en maakte van de gelegenheid gebruik om mijn schulden te vereffenen en schreef een cheque uit. In zo’n zaken ben ik correct. Gust schrok daarvan en vertelde me dat hij in het verleden heel vaak al anders was behandeld. Sedert die dag trokken we vaak met elkaar op.”
Twee jaar na het WK in Floreffe komt Aerts zwaar ten val. De Brusselaar herstelt moeizaam, maar wordt nooit meer volledig de oude. Ondanks de blijvende ongemakken betwist Aerts samen met Gust Danneels nog enkele pistemeetings in Zuid-Amerika en wordt hij in 1940 en 1941 Belgisch kampioen stayeren. Na de Tweede Wereldoorlog hangt hij zijn fiets aan de haak en kiest voor een leven als ondernemer. Maar de koers laat de oud-wereldkampioen niet los. Hij trekt als chauffeur-correspondent voor onder meer Het Volk en Les Sports naar de Tour en fungeert aan het eind van de jaren vijftig twee keer als ploegleider van de Belgische ploeg in de Tour. Naar eigen zeggen krijgt hij er te kampen met de nodige tegenwind vanuit de Belgische Wielerbond (BWB) waardoor hij snel de handdoek in de ring gooit. Beter vergaat het hem als chauffeur en fixer avant la lettre bij de Franstalige Radio Télévision Belge (RTB). Bij BRT, de Nederlandstalige tegenhanger, vindt hij met Gust Danneels een ouwe bekende terug.
In het begin van de jaren zestig wenkt een nieuwe carrière voor Aerts. Dan wordt hij op vraag van de socialistische Antwerpse krant De Volksgazet columnist. Robert Janssens, die op dat moment zijn eerste journalistieke stappen zet, wordt zijn vaste contactpersoon. Janssens: “Ik belde elke week met Jean, om op basis van wat hij vertelde een tekst te schrijven in zijn naam. Uiteraard ging het over de koers. Ik vond het best opvallend dat zo’n figuur, zo’n statige man plots ging schrijven voor een linkse krant. Hoe dan ook, Jean was nog steeds een persoon met invloed. Dat was hij ook al geweest als renner. Hij was een aristocraat op wielen, iemand waar je geen onverdroten woord kon over zeggen. Jean heeft me in die jaren ook enkele keren uit de nood geholpen. Zo trok ik als onervaren journalist – ook de redactie van De Volksgazet had geen flauw benul van het reilen en zeilen in de wielerwereld – begin de jaren zestig naar de Tour. Zonder accreditatie of wat dan ook. Gelukkig maakte Jean ook deel uit van de Tourkaravaan. Hij bemiddelde bij adjunct-koersdirecteur Félix Lévitan en zo kreeg ik toch de nodige volgbewijzen. Jean regelde ook een interview met Jacques Anquetil, dat ik nota bene vlak voor de start van Parijs-Tours mocht afnemen.”
Begin jaren zeventig is Gust Danneels al enkele decennia inwoner van Knokke-Heist, waar hij vlakbij de zeedijk een eigen autohandel onder de toepasselijke naam ‘Parijs-Tours’ heeft opgestart. Als Jean zijn compagnon in 1972 laat weten dat hij na zijn pensioen een verhuis naar Oostende overweegt, weet Danneels zijn kopman van weleer te overtuigen om toch voor Knokke-Heist te kiezen. Aerts koopt een appartement aan de Lippenslaan, op wandelafstand van de zaak van Danneels. Net in die periode ziet de Knokse wielertoeristenclub De Jumpers het levenslicht.
Het kersverse bestuur ziet meteen mogelijkheden. Knokkenaar André Gouweloose was toen secretaris van de club en herinnert zich die periode nog goed: “Natuurlijk kenden wij als wielerliefhebbers Gust Danneels en Jean Aerts, renners met zo’n palmares. Het duurde dan ook niet lang vooraleer we hen polsten om actief te worden bij onze wielertoeristenclub. Ze waren erg erkentelijk door onze vraag en stemden meteen in. Gust werd onze PR-man, Jean fungeerde als adviseur. In die hoedanigheid trokken zowel Gust als Jean met ons mee naar Zwitserland, toen we voor het eerst onze Vierdaagse organiseerden. Ook in 1973 waren ze van de partij. Jean zat achter het stuur van de volgwagen, Gust fietste met ons mee. Dat zijn fantastische herinneringen. Mijn mooiste moment met Jean beleefde ik echter tijdens de Zesdaagse van Gent, ergens in de jaren zeventig. Als ex-kampioen kreeg Jean Aerts heel vaak uitnodigingen voor deze of gene wedstrijd. Op een bepaald moment vroeg hij me hem te vergezellen naar de Zesdaagse van Gent. Natuurlijk ging ik graag in op zijn vraag. Het werd een onvergetelijke avond, ook al omdat alle deuren letterlijk voor Jean opengingen.”
Danneels en Aerts blijven elkaar opzoeken en trekken er vaak met de fiets op uit. Tot Gust in het voorjaar van 1976 aan de gevolgen van een hartstilstand overlijdt. “Verleden zondag fietsten we nog een tochtje van 50 kilometer en leek er niets aan de hand,” liet een aangeslagen Aerts daags nadien optekenen in de krant. De dood van zijn copain maakt veel los bij Aerts. In een bij de VRT bewaard radio-interview daags na het overlijden van Danneels is het trillende timbre van de ex-wereldkampioen goed hoorbaar: “We zijn veertig jaar vrienden geweest. Hij was eigenlijk een broer geworden voor mij. Ik ben mijn compagnon verloren, jong. Voor mij is dit een wrede klop. Gust bleef actief tot de laatste dag. Hij voelde zich nog niet verouderen. Een bezige bij en altijd welgezind, c’est un drame.”
Op de druk bevolkte – in een krant wordt zelfs gewag gemaakt van een ‘koninklijke’ uitvaart – begrafenis dragen leden van wielertoeristenclub De Jumpers mee de kist. “Na het overlijden van Gust minderde de betrokkenheid van Jean bij onze werking,” verklaart André Gouweloose. “Hij werd ook een dagje ouder en kwam minder buiten.” Ook tussen Robert Janssens en Jean Aerts daalt het contact: “Op een gegeven moment werd ik door Jean uitgenodigd om eens te gaan eten bij hem thuis in Knokke-Heist. Hij was erg tevreden over mijn werk en wilde me hiervoor bedanken. Toen zag hij er nog steeds onberispelijk uit, als een echte heer compleet met witte schoenen. Hij was nog altijd een gentleman. Maar op den duur hoorden we elkaar niet zo veel meer, zeker nadat Jean zich uit de wielerwereld terugtrok. Toch kon ik hem nog altijd bellen om zijn mening over de koers te horen.”
Medio jaren tachtig droomt wielerfanaat Noël Grégoire aan de andere kant van de taalgrens van een eigen wielerverzameling, met stukken van ’s werelds grootste renners. Als eerst objectif
komt Jean Aerts in het vizier. Noël: “Van zodra ik begon met de opstart van mijn eigen wielercollectie, wilde ik Jean Aerts als eerste aanspreken. Waarom? Hij was un grand champion. Tweevoudig wereldkampioen ook en de eerste die in eigen land won. Ik schreef hem in de loop van januari 1986 een brief met daarin een toelichting van mijn bedoelingen. Niet veel later kreeg een neef van mij telefoon van Jean. Hij had blijkbaar het telefoonboek afgezocht naar mensen met de naam Grégoire en was zo bij hem terechtgekomen. Jean liet mijn neef weten dat ik hem kon bellen, wat ik toen ook deed. Aan de telefoon – Jean was perfect tweetalig – kwamen we overeen dat ik naar Knokke mocht gaan. In afwachting van onze afspraak schreef hij een brief in het Frans terug en stak daar een gesigneerde postkaart bij. Ik weet nog goed dat onze afspraak een dag na de zege van Sandra Kim op het Eurosongfestival was. In zijn flat stonden twee trofeeën voor mij klaar. Hij was fier dat hij als startschot fungeerde voor mijn verzameling. Van één ding heb ik echter spijt: dat ik geen foto heb genomen van het moment van overhandiging. Later schreef ik hem nog of hij me kon helpen om contacten te leggen met Eddy Merckx. Hij schreef me terug – ook nu had hij een gesigneerde postkaart meegestuurd - dat hij verschillende keren had geprobeerd, maar dat hij Eddy en Claudine moeilijk kon bereiken.”
Jean was fier dat hij als startschot fungeerde voor mijn verzameling.
Uit de bewaarde correspondentie tussen Jean en Noël blijkt eens te meer de gentillesse van de ex-wereldkampioen. Zes jaar later overlijdt de eeuwige gentleman. Aerts staat dan op een zucht van zijn 85ste verjaardag. Onder de titel ‘Jean Aerts gaf standing aan de wielersport’ wordt postuum teruggeblikt op het leven en de carrière van deze uitzonderlijke wereldkampioen.
Dit artikel verscheen eerder in Etappe #08 (2021).
Het achtste nummer van Etappe staat in het teken van de regenboogtrui. Onder meer Nicolle Van den Broeck, Eloi Meulenberg en Ronse '63 geven kleur aan deze editie.
Zin in meer WK-verhalen? Haast je naar onze shop!
Na Eddy Merckx, een geschrapte Amerikaan, Bernard Hinault, Miguel Indurain, Chris Froome, Jacques Anquetil en Sylveer Maes is Antonin Magne de...
Uw browser voldoet niet aan de minimale vereisten om deze website te bekijken. Onderstaande browsers zijn compatibel. Mocht je geen van deze browsers hebben, klik dan op het icoontje om de gewenste browser te downloaden.
