Gregory James LeMond wordt eind juni 1961 geboren in Lakewood, Californië. In zijn puberteit leeft de met ADHD kampende LeMond zich het liefst uit op twee latten of op twee wielen in de grillige, besneeuwde bergketens van de Noord-Amerikaanse Sierra Nevada. Hier ontstaat zijn passie voor een sport die nog ongerept is in zijn geboorteland: wielrennen. Tijdens een lokale koers in de USA leert de jonge LeMond er in 1976 per toeval de Izegemse profenner Nöel Dejonckheere kennen, die in die zomer een aantal wedstrijden in de USA rijdt.
In zijn biografie ‘Greg LeMond Yellow Jersey Racer’ schrijft de Amerikaan hierover: “I just met him and he rode with me even though I had been racing only for four or five months. He went back and told his parents he had seen the new Eddy Merckx!” Dejonckheere raadt hem aan om doelgerichter te gaan trainen en om in Europa te komen koersen. LeMond neemt dat advies ter harte. Gelukkig maar. Zonder de raad van Dejonckheere was hij wellicht nooit tot aan de top van zijn koerskunnen geraakt.
In 1978 steekt de 19-jarige leeftijd LeMond voor het eerst zijn neus aan het venster. Hij wordt in de Argentijnse hoofdstad Buenos Aires wereldkampioen wielrennen bij de juniores. Eén jaar later maakt de Amerikaan ook indruk in België, als hij een reeks wedstrijden bij de juniores weet te winnen. In 1980 wint LeMond als belofte de Circuit de la Sarthe, een meerdaagse Franse rittenkoers waar ook neoprofs aan de start staan. Het talent van de Amerikaan blijft niet onopgemerkt. Cyrille Guimard, ploegleider van de nieuwe Franse profploeg Renault-Elf-Gitane, reist samen met zijn kopman Bernard Hinault naar de States om LeMond persoonlijk te overtuigen van hun project. Met succes, want Greg tekent een profcontract bij Renault.
LeMond verhuist daarom kort nadien samen met zijn kersverse bruid Kathy Morris naar het Bretoense dorpje La Chapelle-sur-Erdre, vlakbij Nantes. Daar nemen ze hun intrek in een niet-gemeubelde woning die door zijn hoofdsponsor ter beschikking wordt gesteld. Maar het jonge koppel heeft heel veel last van heimwee en Bretagne is in de ogen van LeMond te vlak. Hij traint liever in de bergen van Californië, waar hij de basis legt voor zijn klimcapaciteiten en voor zijn enorme uithouding.
Na een volledige winter weer op grote hoogte te hebben getraind, wint LeMond de Ronde van de Toekomst, een twaalfdaagse rittenkoers dwars door Frankrijk en wordt hij vice-wereldkampioen op de weg in het Engelse Goodwood. Greg LeMond is intussen al met zijn vrouw en hun pasgeboren zoontje Geoffrey naar Vlaanderen verhuisd, de perfecte uitvalsbasis voor wielerwedstrijden in Europa. En waar er Engels kan worden gesproken. Lekkerbek LeMond kan vanuit zijn woonplaats bovendien te voet naar de beste restaurants in de streek waar hij een zeer graag geziene gast is.
Lekkerbek LeMond kan vanuit zijn woonplaats bovendien te voet naar de beste restaurants in de streek waar hij een zeer graag geziene gast is.
Voor het jonge gezin LeMond wordt eerst Kuurne en daarna Marke, een deelgemeente van Kortrijk, hun tweede thuis. Daar vinden ze een geschikte klassieke, landelijke villa in de residentiële Rodenburg-wijk. Buurman Eric Coeman, zijn vrouw Marie-Ange Ameye en hun twee tienerkinderen Karen en Peter worden vrienden voor het leven. Wanneer Greg LeMond richting aankomst van de Ronde van Vlaanderen of Paris-Roubaix koerst, staan zij als trouwste fans met spuitwater aangelengde cola langs het parcours.
In 1983 wordt LeMond eindwinnaar van de Dauphiné Libéré en kroont hij zich tot wereldkampioen in het Zwitserse Altenrhein. LeMond, nog altijd maar 22 jaar, is de eerste Amerikaan die daar in slaagt. Bij zijn terugkeer trakteert hij alle buren op een glas champagne in zijn keuken. Als verrassing heeft de Kuurnse karikaturist Rik Delneste alias Nesten, de voorgevel van de villa van Greg beschilderd.
LeMond in zijn biografie: “When I won the Worlds in 1983, our neighbours in Kortrijk planted four flags outside our house: the US flag, the Lion of Flanders, the Belgian flag and that of the town.” In het stadhuis van Kortrijk wordt LeMond samen met zijn vrouw uitvoerig gehuldigd en in de bloemen gezet door het voltallige stadsbestuur. Op het einde van dat seizoen ─ hij wordt ook nog eens nipt tweede in de Ronde van Lombardije ─ maakt LeMond van het WK én de Tour de France zijn hoofddoelen. Niet toevallig zijn dit de enige twee wielerwedstrijden die enige weerklank genieten in een sportgekke natie als de Verenigde Staten.
In 1984 staat LeMond als nummer drie op het podium van Luik-Bastenaken-Luik en wordt hij ook derde bij zijn debuut in de Ronde van Frankrijk. LeMond rijdt die Tour in steun van de Franse eindwinnaar en ploegmaat Laurent Fignon. De 23-jarige LeMond wint het jongerenklassement. Niet veel later ondertekent hij een driejarige overeenkomst bij het nieuwe topteam La Vie Claire van de flamboyante Franse zakenman Bernard Tapie. Lemond zal voortaan één miljoen dollar per jaar verdienen. Een ongeziene gage in het profpeloton.
Het daaropvolgende jaar wordt LeMond vierde in Paris-Roubaix, derde in de Ronde van Italië en in de zomer staat LeMond weer op het podium in Parijs. Als nummer twee, naast vijfvoudig Tourwinnaar en kopman Bernard Hinault. LeMond wint wel de afsluitende tijdrit en hij is daarmee de allereerste Amerikaanse etappewinnaar in de Tour. Anderhalve maand later wordt hij opnieuw vice-wereldkampioen.
In 1986 is het wel raak. Na ereplaatsen in Parijs-Nice, Milaan-San Remo, de Giro en de Ronde van Zwitserland is Greg LeMond de eerste Amerikaanse eindwinnaar op de erelijst van de Tour. Hij wint voor La Vie Claire-ploegmaat Bernard Hinault en de Zwitser Urs Zimmerman. Marke, en bij uitbreiding Groot-Kortrijk, staat op zijn kop. De Verruestraat in Marke wordt grotendeels geel geschilderd. De hele buurt staat LeMond en zijn vrouw midden in de nacht op te wachten na zijn terugkeer uit Frankrijk.
Het volksfeest duurt tot in de vroege uurtjes. Van buurman Eric Coeman, die een klein betonbedrijf runt, krijgt hij een sculptuur met een fiets in beton cadeau. Zijn dochter Karen is vanaf dat moment de nanny voor Geoffrey, Scott en Simone, de drie jonge kinderen van Greg en Kathy. Niets of niemand lijkt nog een grote carrière in de weg te staan voor LeMond.
Maar in het voorjaar van 1987 slaat het noodlot toe. Tijdens een kalkoenjacht op de ranch van zijn vader in Noord-Californië wordt LeMond per abuis beschoten door zijn onervaren schoonbroer Patrick Blades. Een spoedoperatie redt het leven van LeMond. 35 hagelkorrels blijven voor altijd in zijn hart, lever, rug, armen en benen zitten. Na een lange revalidatie plant LeMond een comeback bij de Nederlandse PDM-ploeg, maar overtraining en tendinitis dwingen hem om de Tourstart in de zomer van 1988 op televisie te bekijken vanuit zijn ranch die hij inmiddels heeft gekocht in Californië.
De hele buurt staat Lemond en zijn vrouw midden in de nacht op te wachten na zijn terugkeer uit Frankrijk.
Op het einde van het jaar stapt hij over naar de ADR-ploeg van de Brugse ondernemer François Lambert. Eddy Planckaert, Frank Hoste en Johan Museeuw worden ploegmakkers, José De Cauwer zijn ploegleider. De eerste tekenen van wederopstanding zijn waar te nemen in het Internationaal Wegcriterium. Daar vindt hij opnieuw aansluiting bij de top. De dag voor Luik-Bastenaken-Luik loopt het echter mis. LeMond laat ploegleider De Cauwer weten dat hij niet van start wil gaan omdat hij nog geen loon is uitbetaald. LeMond keert daarop terug naar zijn huis in de VS en stopt even met koersen.
Drie weken later komt hij op zijn woorden terug en verschijnt hij aan de start van de Giro d’Italia, om in vorm te raken voor de Tour die anderhalve maand later van start gaat. Maar LeMond legt zichzelf teveel druk op en presteert ver onder zijn niveau. Wanneer LeMond in een bergetappe meer dan zeventien minuten verliest, wil hij uit de Giro stappen. Hij belt huilend naar zijn vrouw in Marke en wil er definitief mee kappen. Maar Kathy raadt hem aan om die impulsieve beslissing uit te stellen tot het einde van het jaar. En dus gaat LeMond door. Hij rijdt die slopende Giro zelfs helemaal uit en pakt uiteindelijk nog een tweede plaats in de afsluitende tijdrit. Ex-ploegmaat Fignon wordt eindwinnaar in Italië met maar liefst een uur voorsprong op LeMond.
Midden juni 1989 is LeMond nog steeds geen cent uitbetaald door François Lambert. Dankzij een persoonlijke vriend vindt LeMond met Agrigel nog een bijkomende sponsor om de ADR-ploeg alsnog te kunnen laten starten in de 76e Tour de France. In de proloog presteert hij buiten alle verwachtingen. Hij rijdt even snel als Fignon. De financiële problemen hebben kennelijk geen invloed op de prestaties van de ADR-ploeg, die opvallend goed begint aan de Tour.
Tijdens de twee individuele tijdritten rijdt pionier LeMond met een aerodynamische helm en een vol achterwiel. Hij laat ook een triatlonstuur op zijn tijdritfiets monteren. Een ongezien risico. De wedstrijdjury ziet er geen graten in en net daardoor wordt dit een scharniermoment voor de wielersport. Ondanks zijn overwicht in de chronoritten, blijft LeMond erg onzeker. Hij neemt geen verantwoordelijk in de bergetappes, ook al omdat twee van zijn ploegmakkers dan al uit de Tour zijn verdwenen.
Kwatongen beweren dat er alles wordt aan gedaan om LeMond die Tour niet te laten winnen. Ook Fignon is geïrriteerd omdat Greg LeMond beweert dat Fignon zich vijftien seconden heeft aangeklampt aan een motor. Wat volgt is een bits duel met afwisselend de Fransman en de Amerikaan als leider. De ultieme krachtmeting volgt tijdens de afsluitende tijdrit over 24,5 kilometer vanuit Versailles naar hartje Parijs.
Fignon heeft 50 seconden voorsprong op LeMond, maar Fignon kampt met een hardnekkige ontsteking aan het zitvlak. Op een fietszadel gaan zitten is een kwelling. Desondanks rijdt Fignon de snelste tijdrit van zijn leven. Maar één iemand is nog eens bijna een minuut sneller: Greg LeMond die een gemiddelde snelheid haalt van 54,519 kilometer per uur. LeMond wint daardoor de Tour met welgeteld acht seconden voorsprong. Achter het podium wordt de voor Fignon gepersonaliseerde fles champagne snel weggemoffeld.
François Lambert zou met de eindwinstpremie al zijn schulden kunnen afbetalen. In hartje Parijs stopt hij 500 Franse frank in de handen van Kathy om een taxi terug naar het rennershotel te betalen. Dit is meteen de eerste afbetaling van het jaar. Greg LeMond geeft Lambert daarna 30 dagen tijd om zijn loon en een bonus te betalen. De volgende dag stopt om één uur ’s nachts een anonieme auto in Marke. De Verruestraat is verlaten, want de buren verwachten hun held pas de volgende avond. Het voetpad en de oprit is wel al geel geverfd.
In de wagen zitten José De Cauwer en François Lambert die net in Luxemburg cash zijn gaan halen voor LeMond. Zelf verblijft Greg op dat moment nog in Frankrijk. Het is zijn vader die de deur opent. ‘Dit is het deel voor in januari?’, antwoordt hij De Cauwer en Lambert. ‘Waar is het deel van juli en de bonus?’ Alles samen zit er 175.000 dollar in Belgische franken in een jutezak. Ongelooflijk, maar waar. Vader LeMond belt de daaropvolgende ochtend naar zijn zoon: ‘Wat als het drugsgeld is? Of zwart geld?’ Greg antwoordt: ‘Het is mijn geld. Breng het maar naar de Bank van Roeselare en laat het daar overschrijven naar mijn rekening in Amerika.’
Eén maand na de Tour treft de top van het internationale wielrennen zich opnieuw tijdens de wereldkampioenschappen op de weg in het Franse Chambéry. LeMond toont zich net als in 1983 de beste en wordt opnieuw wereldkampioen. De vele West-Vlaamse supporters laten zich ook dit niet keer niet onbetuigd, zo blijkt uit de biografie van LeMond: “After I won the Worlds in 1989, my neighbours painted my name on the streets.”
Hij heeft nog een contract tot het volgende seizoen bij ADR, maar door de vele financiële problemen stapt hij over naar het Franse Z-Tomasso waar hij een overeenkomst voor drie seizoenen ondertekent ter waarde van 5,5 miljoen dollar. Een voor die tijd onwaarschijnlijk bedrag. Het volgende jaar verschijnt LeMond aan de start van Tour in de regenboogtrui. Met een ploeg die volledig in zijn dienst rijdt, neemt hij in de laatste tijdrit op de voorlaatste dag de gele trui over van de Italiaan Claudio Chiappucci. Het wordt zijn derde en laatste eindoverwinning in Frankrijk.
In 1991 wordt hij zevende in de Tour. In 1992 moet hij de strijd staken. In 1993 wordt hij in de Giro tijdens de afsluitende tijdrit op drie na laatste en hij geeft daarom forfait voor de Tour dat jaar. In 1994 probeert hij het nog één keer, maar nog voor het peloton het hooggebergte bereikt, geeft hij op. Daags na zijn opgave rinkelt de telefoon ten huize LeMond in Marke. ‘Hallo, het is Lance.’ ‘Lance wie?’, vraagt Kathy die niet weet wie haar belt. ‘Lance Armstrong’, weerklinkt aan de andere kant van de lijn.
De op dat moment 22 jaar jonge Armstrong heeft een jaar eerder voor het eerst een etappe gewonnen in de Tour en hij is de regerende wereldkampioen op de weg. ‘Greg is opgebrand. Over en uit. Ik wil jullie huis huren’, benadrukt Armstrong. Kathy LeMond voelt zich beledigd en zegt dat hun huis niet te huur is, voor ze de hoorn op de haak gooit. ‘Er was iets veranderd in de koers’, getuigt Greg LeMond in 1994. ‘De gemiddelde snelheden waren hoger. Tragere renners waren plots sneller dan mij.’ Op het einde van dat jaar hangt hij zijn fiets aan de haak en verhuist hij definitief terug naar zijn geboorteland.
Het contact met de familie Coeman, zijn buren in Marke, blijft ook na de oversteek van LeMond overeind. Voormalig buurmeisje Karen ─ in Marke ook al actief als nanny ─ woont zelfs twee jaar in het gastverblijf van de familie LeMond in de Verenigde Staten. Het huwelijksfeest van Peter Coeman, die intussen orthopedisch chirurg is geworden, wil LeMond voor geen geld missen. Maar ook wanneer Eric Coeman ongeneeslijk ziek wordt, komt hij samen met zijn vrouw speciaal naar Marke als onverbiddelijke steun voor de hele familie. LeMond blijft tot op vandaag een vriend, in goede en minder goede tijden.
De voormalige wereldkampioen is iemand die onrecht altijd en overal bestrijd. Hij is één van de eerste Amerikanen die zich openlijk vragen durft te stellen bij de tweede van in totaal zeven Touroverwinningen van zijn landgenoot Lance Armstrong. LeMond is later ook getuige in het dopingschandaal van een andere landgenoot, Tourwinnaar en dopingzondaar Floyd Landis. Daags na die getuigenis raakt bekend dat LeMond als kind misbruikt is geweest en dat hij hiermee gechanteerd werd door de verdediging van Landis. LeMond geeft achteraf ook toe dat dit misbruik zijn hele leven heeft beïnvloed. Door de uiteindelijke diskwalificatie van Armstrong en Landis blijft LeMond de eerste en vooralsnog enige Amerikaanse Tourwinnaar. De enige ook made in Marke.
Dit artikel verscheen eerder in Etappe #07 (2019).
Het zevende nummer van Etappe kleurt helemaal geel. Naast de eerste eindzege van Merckx in de Tour van ’69 staat de band tussen het Belgisch wielrennen en de Tour in Etappe #07 centraal, net als het 100-jarig bestaan van de gele trui. Ontdek onder meer de verhalen over de roots van de natourcriteriums, het befaamde Tourkrantje van Het Volk en de West-Vlaamse connectie van Greg LeMond.
Zin in meer Tour de France-verhalen? Haast je naar onze shop!
There’s a lady who’s sure all that glitters is gold and she’s buying a stairway to heaven… Joanne Simpson is de naam van die lady en sinds 2007...
Uw browser voldoet niet aan de minimale vereisten om deze website te bekijken. Onderstaande browsers zijn compatibel. Mocht je geen van deze browsers hebben, klik dan op het icoontje om de gewenste browser te downloaden.
