Kim de Baat (°1991) groeit op in een wielergek milieu. Moeder Nita van Vliet bekroont haar eigen wielercarrière in 1977 met een nationale titel op weg; oom Teun boekt tien jaar later zijn grootste successen met onder meer overwinningen in Omloop Het Volk, Gent-Wevelgem en de Ronde van Nederland.
Dat ook Kim al op jonge leeftijd kiest voor de koers, is dan ook niet verwonderlijk. Kim: “Mijn oudere broer Arjen was mijn grote voorbeeld. Ik wilde net als hem koersen. Zo belandde ik al op 6-jarige leeftijd op de koersfiets.”
De Baat begint haar carrière bij de (Nederlandse) club De Hoekse Renners. “Mijn familie was sowieso al betrokken bij de werking van deze club. Er waren echter maar weinig meisjes aangesloten, waardoor ik nagenoeg altijd met de jongens meetrainde. Vaak waren ze ook ouder dan ik. Dat was eigenlijk al een erg goede training voor mij.”
Als Kim in 1998 voor het eerst in competitie treedt, staat het speelse voorop: “Mijn ouders hebben ons nooit gepusht. Ze lieten mijn broer en ik echt wel los. Ze brachten ons met plezier elk weekend naar wedstrijden over heel Nederland. In de voormiddag reed ik mijn koers van tien kilometer; in de namiddag stond mijn broer aan de start van zijn wedstrijd. De enige voorwaarde was dat onze fiets proper was. Anders bleven we thuis.”
In de jeugdcategorieën behoort Kim naar eigen zeggen tot de middenmoot. Amy Pieters, Anne van der Breggen en Lucinda Brand steken er dan bovenuit: “Ik viel altijd net buiten de nationale selectie. Niet dat ik toen druk voelde om prof te worden, maar selecties zorgen er natuurlijk voor dat je in het oog springt.”
Opvallen doet de Baat niet meteen via de nationale ploeg, maar wel door enkele markante prestaties. “In 2012 stond ik als belofte voor het eerst aan de start van een reeks zwaardere profkoersen: Dwars door Vlaanderen, de Ronde van Vlaanderen, Giro d’Italia,…” In de eerste editie van de GP Stad Waregem – de toenmalige naam van Dwars door Vlaanderen voor vrouwen – laat Kim zich meteen opmerken met een zevende plaats.
Ik viel altijd net buiten de nationale selectie. Niet dat ik toen druk voelde om prof te worden, maar selecties zorgen er natuurlijk voor dat je in het oog springt.
Tijdens haar eerste deelname aan de Giro d’Italia moet de Nederlandse zich tevreden stellen met uitslagen in de middenmoot. Dat is niet het geval tijdens Dwars door de Westhoek, een week na het einde van de Giro: “In volle finale trok de ploeg Boels-Dolmans de sprint aan. Ik mengde mij ertussen, versnelde op het juiste moment en kwam als eerste over de finish! Dat ik daar als clubrenster kon winnen tegen renster uit UCI-ploegen was erg bijzonder.”
Met Dwars door de Westhoek pakt De Baat haar eerste grote zege. Eerder op het jaar had ze ook al Parel van de Veluwe op haar naam geschreven. En als klap op de vuurpijl wordt ze in de zomer van 2012 voor het eerst opgenomen in de nationale beloftenselectie, met het oog op het EK in eigen land. In Goes wordt ze op 11 augustus eerste Nederlandse op een knappe derde plaats.
De prestaties van Kim blijven niet onopgemerkt. Ze krijgt in het najaar van 2012 een contract aangeboden bij de Nederlandse profformatie Boels-Dolmans, het team dat ze in haar eentje tijdens Dwars door de Westhoek in de luren legde?
“Boels-Dolmans was toen zo’n beetje de van het. Ik wilde maar wat graag in zo’n groot team rijden. Om goed voor de dag te komen in 2013, trok ik daarom in de winter op stage naar Spanje. Maar dat draaide niet zo goed uit. Te meer ook omdat ik daarnaast ook nog altijd moest werken."
Ik ontving van de ploeg een bescheiden maandloon maar dat was te weinig om van te kunnen leven. Daarom draaide ik in de winter vaak dubbele shiften in een bijkomende job.
"Ik ontving van de ploeg een bescheiden maandloon maar dat was te weinig om van te kunnen leven. Daarom draaide ik in de winter vaak dubbele shiften in een bijkomende job om zo uren te kunnen opsparen om meer te kunnen trainen tijdens het seizoen. Op een gegeven moment werkte ik bijna zelfs fulltime in de keuken bij hotelketen Van der Valk.”
De Baat komt oververmoeid aan de start van het nieuwe seizoen en kan in tegenstelling tot 2012 geen enkele keer uitpakken met een opvallende prestatie: “Ik holde eigenlijk het hele jaar achter de feiten aan. Bovendien was ik samen met Pauline Rooijakkers de youngster van de ploeg. Ik voelde mij er gewoon een beetje bij gezet.
Vandaag is dat anders, nu worden jongere renners beter begeleid en wordt er echt met hen gewerkt. Dat was toen niet het geval. Achteraf bekeken had ik toen beter nog niet zo snel de overstap gemaakt naar Boels. Maar aan de andere kant was dat jaar zeker een goede leerschool voor mij.”
Eind 2013 moet de Baat op zoek naar een nieuwe ploeg. Ze tekent bij Parkhotel Valkenburg en blijft net als de voorgaande jaren naast koersen ook werken. “Ik wilde blijven koersen. Dat was mijn passie. Dat ik daarvoor ook nog steeds een tweede job moest uitoefenen, nam ik er maar voor lief bij.”
Net als in 2013 neemt Kim in 2014 deel aan een aantal wedstrijden buiten Europa. Op het programma staan onder meer de Ladies Tour of Qatar, de Tour of Chongming Island in China en de Tour of Zhoushan Island, ook in China: “Ik ging daar graag naartoe. Sommige rensters keken op tegen de transfer en koersen in die verre landen, maar ik niet. Ik pakte die kans. God schept de dag en we doen dat gewoon, was mijn motto.”
Sommige rensters keken op tegen de transfer en koersen in die verre landen, maar ik niet. Ik pakte die kans. God schept de dag en we doen dat gewoon, was mijn motto.
Zeker in China kijkt de Nederlandse goed om zich heen: “Er stond overal veel volk langs de kant van de weg. De koers leefde daar echt. Het ene parcours was redelijk vlak terwijl we tijdens een andere etappe een meer heuvelachtig parcours voorgeschoteld kregen. Maar je zag vaak erg mooie landschappen. Vanop de fiets heb ik eigenlijk best wel veel gezien. Ook de grote verschillen tussen arm en rijk bijvoorbeeld. Die trips waren voor mij meer dan alleen maar louter sportieve ervaringen.”
Na een jaar Parkhotel volgen drie seizoenen bij het Belgische Lensworld, met Heidi Van de Vijver aan het roer: “Daar heb ik alleen maar goede herinneringen aan. Ik voelde me altijd erg goed bij haar.” De Baat pikt haar ereplaatsen mee maar blijft verstoken van een nieuwe overwinning.
In 2015 laat de Nederlandse zich naturaliseren tot Belgische: “Dat was deels uit privéredenen maar ook omwille van het sportieve. Ik zag meer kansen om deel uit te maken van de Belgische nationale ploeg dan de Nederlandse. Ook al besefte ik heel goed dat ik hiervoor ook hard ging moeten werken.”
Als renster bij Lensworld kan de Baat deelnemen aan nieuwbakken wielerwedstrijden als La Course by le Tour de France (°2014) en de Madrid Challenge by La Vuelta (°2015), de voorlopers van de huidige Tour de France Femmes en de Vuelta Femenina.
Toch zijn het niet deze initiatieven die Kim het meeste bijblijven, maar wel de Giro die dan al verschillende jaren op de kalender staat: “De Giro vond ik telkens opnieuw erg speciaal. Niet alleen de puike organisatie, maar ook de vele supporters, de beleving,… Dat was en blijft echt een topevent.”
In 2018 en 2019 koerst de Baat voor wielerteam Doltcini-Van Eyck. Vooral in 2019 verschijnen opvallen veel ‘DNF’s’ (did not finish) achter haar naam: “Dat was echt een lastige periode voor mij. Ik wilde te veel en te goed doen. De jarenlange combinatie tussen werken en koersen eiste zijn tol. Mijn prestaties bleven ondermaats. Zodanig dat ik begon te overwegen om te stoppen met koersen en mij te focussen op een job buiten de wielerwereld.”
Toch blijft de Baat koersen – de passie voor de wielersport is nu eenmaal te groot. “In 2020 koerste ik voor het Ciclotel-team, waar ik voor het eerst een betere vergoeding kreeg. Zo kon ik mijn job buiten de koers terugschroeven tot een dag in de week en had ik meer tijd om te trainen.”
De Belgische kent dat jaar een goede start van het seizoen. In de Dubai Women’s Tour (februari) sprint ze in de tweede etappe naar een derde plek en behaalt ze voor het eerst sinds lang opnieuw een ereplaats. Wanneer echter in de loop van maart 2020 de coronapandemie stevig begint te woekeren, valt de hele wereld stil. Van koersen is dan geen sprake meer.
Eind augustus wordt de wielerdraad opnieuw opgepikt. De Baat pakt verschillende ereplaatsen, wordt 6de op het BK en wint de kermiskoers in Berlare. Alles lijkt opnieuw op het goede spoor te raken, tot bekend raakt dat haar team Ciclotel eind 2020 ophoudt te bestaan.
“Toen begon ik opnieuw te twijfelen om de stoppen met koersen. Maar niet veel later kreeg ik een bericht uit Dubai, een stad uit de Verenigde Arabische Emiraten. Of ik geen zin had om te tekenen bij het Dubai Police Team? Daar moest ik eerlijk gezegd niet lang over nadenken.”
Dat de Baat die vraag krijgt, is een gevolg van haar deelname aan de Dubai Women’s Tour in 2020: “De sociale ik kwam daar al snel in contact met lokale mensen, zowel rensters als Samah Khaled maar ook mensen uit de entourage. Ook na die koers hield ik contact."
"Toen ze in Dubai met het Dubai Police Team een vrouwenwielerproject wilden uitbouwen, kwamen ze al snel bij mij terecht. Ze beloofden me een fulltime contract voor een jaar en een rol als renster/coach.”
Ons team werd erg strikt geleid. Als vrouw had je daar weinig of niets te zeggen. De mannen zagen hun manier van omgaan met ons als een vorm van respect, maar voor ons voelde dat heel benauwd aan omdat je niets van vrijheid hebt.
In 2021 verblijft de Belgische enkele maanden in het Midden-Oosten: “Ons team werd erg strikt geleid. Als vrouw had je daar weinig of niets te zeggen. Al liep dat wel wat losser op het einde. De mannen zagen hun manier van omgaan met ons als een vorm van respect, maar voor ons voelde dat heel benauwd aan omdat je niets van vrijheid hebt, laat staan een eigen inbreng."
"Ik was toen al 31 jaar en toch was dat voor mij ondanks mijn eerdere buitenlandse ervaringen een grote mentaliteits- en cultuurschok. Maar je moet daar leren mee leven. Twee keer slikken en gewoon blijven doorgaan, was de boodschap.”
Van het beloofde coachen en begeleiden van ploegmates komt weinig terecht. “Jammer, maar ik ervaarde er wel voor het eerst hoe het was om je fulltime je te kunnen concentreren op het fietsen, als je daarnaast niet moet werken. Niet dat ik al die voorgaande jaren waarbij ik koerste en werkte plots vervloekte. Ook die periode heeft mij gevormd tot de persoon die ik nu ben.”
De Belgische wil haar wielercarrière in schoonheid afsluiten bij Dubai. Een van de laatste koersen dat jaar wordt het … WK, waar ze voor het eerst aan de start staat en dit in eigen land. Dat WK wordt evenwel toch niet haar laatste wedstrijd.
“Doordat ik me fulltime kon concentreren op mijn sport in 2021, presteerde ik vrij regelmatig. Dat resulteerde op het einde van dat jaar in een aanbod van het Belgische Plantur-Pura, het vrouwenwielerproject van de broers Roothooft, met oude bekende Heidi Van de Vijver als ploegleider.”
In 2022 boekt de Baat in extra time misschien wel haar grootste overwinning: nationaal kampioen worden. In de eindsprint op het BK staat geen maat op de renster van Plantur-Pura. Een jaar later vervelt haar team tot Fenix-Deceuninck en krijgt de ploeg een WorldTour-statuut, als eerste Belgische team ooit.
Een zege als Belgisch kampioene komt er niet meer. In de zomer van 2023 trekt de Baat de remmen definitief dicht: “Na 26 jaar koersen is het tijd om afscheid te nemen”, schrijft ze in een bericht op Instagram, dat vergezeld gaat met een foto van een erg jonge, koersende Kim.
Helemaal uit de wielerwereld stappen doet ze niet. Sinds 2024 is Kim de Baat aan de slag als assistent-bondscoach bij Belgian Cycling, waar ze zich toelegt op de dames juniores en de dames U23. Dat ze hierbij uit haar eigen ervaringen kan putten, staat buiten kijf.
Van brons op het WK in Glasgow naar de Europese sterrentrui in Drenthe op een dikke maand tijd. Het ging razendsnel voor Fleur Moors in de zomer...
Uw browser voldoet niet aan de minimale vereisten om deze website te bekijken. Onderstaande browsers zijn compatibel. Mocht je geen van deze browsers hebben, klik dan op het icoontje om de gewenste browser te downloaden.
