Eind november 1993 verkeert het Belgisch wielrennen – net als de nationale economie – in een dip. Die winter kunnen slechts twee Belgische beloften de overstap maken naar een profploeg. Een toevallige ontmoeting tussen Roger Swerts, voormalig meesterknecht van Eddy Merckx, en Fons Leroy, wielerfan en kabinetschef van Minister van Tewerkstelling en Sociale Zaken Leona Detiège, resulteert al snel in het wielerproject ‘Vlaanderen 2002’. Het initiatief kadert in een breder jeugdwerkgarantieplan van de overheid om de toenemende jeugdwerkloosheid te bestrijden.
Binnen het profwielrennen moeten beloftevolle amateurrenners dankzij de door de overheid gesponsorde wielerploeg Vlaanderen 2002 de kans krijgen om te proeven van het grote werk en zo door te stromen naar ‘reguliere’ profploegen. Tot die eerste lichting renners behoren onder andere Tom Steels, Paul Van Hyfte en Geert Verheyen. Meer ervaren renners als Peter Roes en Jan Nevens worden aangetrokken om de rol van wegkapitein en mentor te vertolken. Roger Swerts wordt ploegleider, Eddy Merckx zorgt voor de fietsen en is meteen ook peter van het project. Fons Leroy treedt in zijn hoedanigheid als kabinetschef van Detiège op als manager van de ploeg.
Naar aanleiding van de Nationale Vrouwendag (11 november) in 1994 breekt toenmalig minister van Tewerkstelling en Sociale Aangelegenheden Leona Detiège een lans voor een doorgedreven feminisering in de verschillende beroepssectoren. In een persbericht lanceert het kabinet van Detiège een oproep om “elke vorm van taalsexisme tegen te gaan en prioriteit te maken van de vervrouwelijking van beroepsnamen.” Tegelijk klaagt ‘ministerin’ Detiège de houding van de UCI aan, die nog steeds het beroep van profrensters niet erkent. Door de (mannelijke) wielerploeg Vlaanderen 2002 vanaf 1995 uit te breiden met drie vrouwelijke wielrensters, wil de minister de wielerinstanties onder druk zetten om op korte termijn ook de “beroepsrennerij voor vrouwen” te erkennen, aldus het persbericht.
De oproep vanuit de Vlaamse Regering geeft het kiemende project ‘Sprint Cycling Team’ meer wind in de zeilen. Peter Stevens, uitgever van het maandblad Sprint en sterke man achter het gelijknamige dameswielerteam, koesterde samen met een aantal zielsverwanten al langer de droom van eigen profploeg voor vrouwen en ziet die nu dankzij de overheid bewaarheid worden. Uit het Sprint-project groeit de vzw Ladies Sprint, die bekend wordt onder de naam ‘Vlaanderen 2002’. De Vlaamse Overheid zorgt binnen deze vzw voor loonsubsidies en neemt de sociale lasten voor haar rekening terwijl Vosschemie – het bedrijf van wielermecenas Remi De Moor dat ook al sponsor was van de Sprint-wielerploeg – instaat voor onkostenvergoedingen als buitenlandse verplaatsingen en hotelkosten.
Nationaal bondscoach Christel Herremans wordt aangesteld als ploegleider. Rensters Patsy Maegerman, Anne-Marie Cooreman en Heidi Van De Vijver krijgen een profstatuut bij de vzw Ladies Sprint en kunnen dus voortaan door het leven gaan als ‘Flandriennes’. Deborah Geentjes wordt het vierde lid van de ploeg, maar blijft amateur. In eerste instantie blijven ook de drie ‘profrensters’ feitelijk amateurs, aangezien in de reglementen van zowel de BWB en de UCI nog geen plaats is voorzien voor profrensters. Maar de BWB toont zich inschikkelijk en laat toe dat de vrouwen in kwestie in de praktijk full-time prof zijn.
Met Maergeman, Cooreman en Van De Vijver bevat Ladies Sprint/Vlaanderen 2002 vrijwel integraal het kruim van het nationale vrouwenwielrennen. Maegerman behaalde in 1994 zilver op het WK; Van De Vijver won onder meer al de prestigieuze Ronde van de Europese Gemeenschap en Cooreman etaleerde haar ronde-talent al in een aantal buitenlandse rittenwedstrijden. Dankzij hun profstatuut kunnen zij nu voltijds trainen en hun job als respectievelijk secretaresse (Maegerman) en postbode (Cooreman) opzeggen. Van De Vijver rekende tot voor 1995 op privé-sponsors voor materiële hulp en op eigen financiële middelen om zo goed mogelijk te kunnen trainen.
De balans op het einde van het eerste seizoen is positief. Kopvrouw Van De Vijver won het Kampioenschap van Vlaanderen – een wedstrijd met een sterk klassieker-gehalte, de Ronde van de Vendée en de Ronde van Zoetermeer én eindigde zesde in de Tour Féminin. Maegerman won de tweedaagse ‘Sprint Ladies Cup’ in eigen land en een rit in de Ster van de Vogezen. Maar tegelijk dreigt het nieuwbakken project al kopje onder te gaan als kopvrouw Van De Vijver en coach Herremans hun sluimerend onderling conflict niet kunnen uitklaren en Heidi voor het nieuwe seizoen een toekomst buiten de ploeg kiest. Van De Vijver gaat in 1996 samen met Vanja Vonckx – een andere wielertalent dat verder wil groeien buiten Vlaanderen 2002 – een tweemansploeg vormen. Het vertrek van Heidi wordt opgevangen door de ploeg verder in de breedte uit te bouwen met beloftevolle rensters als Cindy Pieters, Anja Nobus, Nana Steensens en meervoudig Belgisch kampioenes op de piste Evelien Baert en Veronique Coene.
Samen met nieuwkomer Cindy Pieters houdt ‘ancien’ Patsy Maegerman de Belgische eer in 1996 hoog tijdens onder meer de Giro Donne, de prestigieuze Giro voor vrouwen. Maegerman eindigt 15de, Pieters 21ste op respectievelijk 16 en 22 minuten van eindwinnares Fabiana Luperini. Voor het seizoen 1997 wordt er voor het eerst samengewerkt met een medisch team van de Vrije Universiteit Brussel (VUB) en met het Belgisch Olympisch en Interfederaal Comité (BOIC). Remi De Moor is met Vosschemie voor het derde jaar op rij sponsor: “Het was de bedoeling om de wielersport voor vrouwen en door vrouwen wat meer te stimuleren. Dat is ons tot nu toe aardig gelukt”, aldus De Moor in Het Nieuwsblad.
Naast het Vlaanderen 2002-project zorgen ook privé-initiatieven voor een bijkomende uitstraling van het vrouwenwielrennen in België. Zo lokt het Kampioenschap van Vlaanderen – georganiseerd door Sprint-voorman Peter Stevens – steevast buitenlandse vedettes als Jeannie Longo, Cathérine Marsal en Hanka Kupfernagel naar ons land. Maar dat er nog steeds een kloof is met de buitenlandse top blijkt opnieuw in deze wedstrijd. Voor het tweede jaar op rij overvleugelt Kupfernagel de tegenstand. Daarom ook dat Vlaanderen 2002 in 1998 nog meer werk wil maken van het groeperen van toptalent in eigen land.
Vanja Vonckx raakt overtuigd van het project en maakt de overstap. En als eind 1998 Heidi Van De Vijver bekend maakt dat ze komend seizoen opnieuw voor Vlaanderen 2002-RDM zal uitkomen, wordt pas echt sprake van een collectief team, dat alle toppers en beloftes verenigt. Met ingang van 1999 trekt het team de weg op onder de naam ‘Vlaanderen 2002 Ladies Team’ en kan het definitief beschouwd worden als volwaardige ‘zus’ van de Vlaanderen 2002- mannentak. De ploeg bekrachtigt deze stap door dat seizoen op de piste én de weg alle nationale titels weg te kapen.
Dit artikel verscheen eerder in Etappe #04 (2015).
Dit nummer staat in het teken van het vrouwenwielrennen. Het nummer bevat onder meer artikels over Paula Gemoets, Hélène Dutrieux en de Flandria-vrouwen van Briek Schotte.
Zin in meer historische wielerverhalen? Haast je naar onze shop!
“Of ik de Ronde van Frankrijk voor vrouwen won? Eerlijk gezegd weet ik dat nog altijd niet.” Heidi Van De Vijver, Belgiës toprenster in de jaren...
Uw browser voldoet niet aan de minimale vereisten om deze website te bekijken. Onderstaande browsers zijn compatibel. Mocht je geen van deze browsers hebben, klik dan op het icoontje om de gewenste browser te downloaden.
