De Nederlandse wielerlegende is op vraag van KOERS afgezakt naar Roeselare, om er deel uit te maken van een praatpanel, naar aanleiding van de Tour en de Tour de France Femmes. Met namen als Ferdinand Bracke, Heidi Van de Vijver, Josiane Vanhuysse, Peter Farazijn, Wim Vansevenant en Thomas Brochut-Goddet (kleinzoon van Tourbaas Jacques Goddet) staat een stevig rijtje personaliteiten geboekt als spreker. Het is echter vooral de komst van Leontien die stof doet opwaaien. Niet alleen wij maken van de gelegenheid gebruik om haar te interviewen; ook Sporza Radio doet dat, zij het in duo met Heidi Van de Vijver. Tussendoor portretteert Bahamontes-huisfotograaf Jelle Vermeersch de Nederlandse kampioene in de setting van het museum en nemen enkele journalisten plaats in de zaal. Om maar te zeggen dat haar komst de nodige fuzz creëert.
De wielercarrière van Leontien (°1970) begon nochtans eerder toevallig: “Mijn ouders waren helemaal niet sportief. Mijn vader fietste naar de kroeg, meer niet. Ik ben de jongste van vijf kinderen. Mijn broer had last van zijn motoriek en hij werd door dokters geadviseerd om te gaan koersen, om zo een beter evenwicht te ontwikkelen. Aangezien mijn oudere zussen niet elk weekend op mij wilden passen, ging ik erg vaak mee met mijn broer naar de koers. Nadat zijn koersfiets te klein werd, zei mijn moeder dat ik dat ook maar eens moest proberen want ze dacht dat mijn motoriek ook niet je dat was. Zo gezegd, zo gedaan.”
Van Moorsel groeit op in het Nederlandse Boekel, Noord-Brabant. Daar vindt ze met RNTC Buitenlucht een wielerclub in haar buurt: “Ik ging met mijn broer op mijn fietsie naar de trainingen. Dat was heerlijk. Ik heb eigenlijk een hele leuke jeugd gehad. Ik koester dat. Mijn ouders lieten me toe om te koersen, maar ze lieten me ook kind zijn. Ze hebben me nooit gepusht. Ze wilden dat ik ook buiten speelde, iets deed naast de koers. Ik ben mijn ouders daar heel dankbaar voor. Dat kan ik eigenlijk elke ouder adviseren. Niet de droom die jij hebt projecteren op de schouders van je kind, maar een kind een kind laten zijn.”
Je moet de droom die jij hebt niet projecteren op de schouders van je kind. Laat een kind een kind zijn.
Leontien start met koersen in een tijd dat wielrennen in de eerste plaats nog een typische jongenssport was: “Ik was één van de weinige meisjes die koos voor de fiets. In het begin was ik one of the guys, heel stoer. Maar op latere leeftijd wilde ik gewoon een meisje zijn en vond ik het leuk om wat mascara op te doen en zo. Maar in mijn tijd was dat not done. Toen ik de overstap maakte van de juniores naar de senioren, waren alle koersende vrouwen sportievere meiden met kort haar. Ik weet niet hoe ik het anders moet omschrijven. Ik heb het toen wel niet gemakkelijk gehad. De acceptatie naar mij toe was er zeker niet altijd. Ze vonden het raar dat ik er wilde uitzien als een echt meisje. Maar ik wilde me niets iets laten opleggen door iemand anders. Ik deed niemand pijn als ik mascara en lippenstift op deed om te gaan koersen, maar ik was wel de enige. Ik ben nu zo blij dat ik dat heb weten vol te houden, want als ik nu naar de koers kijk, dan zie ik hele leuke meisjes op een koersfiets. En die allemaal zichzelf zijn. En dat vind ik het belangrijkste, of je kort haar hebt of niet, mascara gebruikt of niet,…”
Van Moorsel blijkt van nature een hardrijdster pur sang. Ze scoort al snel in het sprinten en tijdrijden. Toch droomt ze van jongs af aan van meer: “Ik zag hoe afgetraind en mager Jeannie Longo was en hoe ze daardoor erg goed kon klimmen. Zij won in 1989 voor de derde keer op rij de Tour en ik wilde net als haar worden, op sportief gebied dan toch, en de Tour winnen. Toen ik in ‘89 de Tour reed, was ik een stevige Brabantse meid. Longo heeft mij geïnspireerd om net zo’n sportvrouw als haar te worden. Die Tour vergeet ik overigens nooit. We reden toen op dezelfde dag van de mannen, als een soort voorprogramma zeg maar. Ik reed hele stukken met kippenvel. Wat een sfeer, wat een publiek. Ik vond het fantastisch om dat als jong meisje te kunnen meemaken.”
Leontien zet zichzelf op een bijzonder scherp dieet en traint enorm hard, met als enige doel de Tour te kunnen winnen. In 1992 en 1993 slaagt ze in haar opzet: “Toen waren Jeannie Longo en Heidi Van de Vijver mijn grootste concurrenten. Heidi zie ik echter als een concurrent-collega, Jeannie als een concurrent. Tijdens de koers waren Heidi en ik concurrenten, erbuiten waren we collega’s. Die band had ik niet met Jeannie.” Dat die verstandhouding er met Heidi nog steeds is na al die jaren, blijkt als beide rensters elkaar terug zien in KOERS. De begroeting is bijzonder hartelijk. Ook tijdens het gesprek aan de praattafel met Heidi gaat het er bijzonder amicaal aan toe.
De Tourzeges van van Moorsel hebben echter een bijzonder donkere bijwerking: “Door zo extreem te trainen en te vermageren, ontwikkelde ik een eetstoornis. Door erg mager te worden heb ik een aantal jaar heel hard bergop kunnen fietsen. Mocht ik dat stukje kunnen overdoen, dan zou ik dat overslaan. Ik zou er voor kiezen om etappes te winnen maar niet om de eindzege in de Tour na te streven. Dat is het niet waard geweest.”
Na een moeizame en lange strijd komt Leontien haar ziekte te boven. In 1998 laat ze de wereld zien dat ze helemaal terug is: “Dat jaar werd het WK in Valkenburg verreden. Dat op zich maakte het al erg bijzonder, maar voor mij is dat WK nog steeds veel meer dan alleen maar dat. Ik werd wereldkampioene in eigen land nadat ik mijn eetstoornis had overwonnen. Ik stond terug aan de wereldtop met een gezond lichaam en een gezonde geest. Ik won dan wel de Tour in ’92 en ’93 maar op dat moment had ik mijn ziekte en kon ik niet genieten van die zeges. Maar als je de balans in je leven terug vindt, dan kan je weer genieten, ook van sportsuccessen. Dat was het geval tijdens het WK in 1998.”
Door erg mager te worden heb ik een aantal jaar heel hard bergop kunnen fietsen. Mocht ik dat stukje kunnen overdoen, dan zou ik dat overslaan.
De erelijst van Leontien telt, naast twee eindzeges in de Tour, negen (!) WK-titels, tien nationale titels op de weg en zes in het tijdrijden, ook heel wat olympische medailles. En dit in uiteenlopende disciplines: “Ik wilde ieder jaar een ander doel. Was ik wereldkampioene op de weg, dan wilde ik een jaar later wereldkampioene achtervolging worden. Ik ben ook een aantal jaar bezig geweest om het werelduurrecord te verbreken. En ik wilde heel graag olympisch goud behalen in verschillende onderdelen. Daar haalde ik motivatie uit.”
Eén van haar meest opvallende sportieve prestaties behaalde ze wellicht tijdens de Spelen in 2000 in Sydney. Van Moorsel pakt goud in de wegrit, in het tijdrijden en in de achtervolging en legt daarnaast ook nog eens beslag op zilver in de puntenkoers. Een ongeziene reeks: “Ik ben drie jaar bezig geweest met die Spelen. Iedereen verklaarde me gek. Maar ik werkte erg doelbewust naar die Spelen toe. Ik liet mijn lichaam langzaam wennen aan die opeenvolging van wedstrijden en kopieerde exact het wedstrijdschema zoals het zou zijn in Sydney. Als je dat keer op keer meeneemt in je trainingen, dan went je lichaam daar aan. Moest ik dat niet hebben aangepakt, dan ging me die reeks zeker niet gelukt zijn.”
De Spelen van Athene in 2004 vormen het sluitstuk van haar carrière. Van Moorsel is geselecteerd voor de wegrit, de tijdrit en de achtervolging. Ze komt ten val tijdens de wegrit, maar raakt tijdig hersteld en pakt goud in het tijdrijden. Bij wijze van toetje volgt nog brons in de achtervolging. Na afloop is het goed geweest: “Op de terugvlucht vanuit Athene waren mijn man [ex-renner Michael Zijlaard] en ik al aan het denken wat we nu gingen doen. We zijn allebei erg ondernemend ingesteld en wilden sportevenementen organiseren. Maar ik wilde ook mensen met eetstoornissen helpen om hun balans terug te vinden. Meteen na mijn carrière hebben we een stichting in het leven geroepen, en in de eerste plaats diverse organisaties die zich bezig hielden met eetstoornissen mee ondersteund, op financieel gebied. Dat vond ik wel erg leuk.”
Het woord trots gebruik ik eigenlijk nooit, maar op het Leontienhuis ben ik écht trots.
“Ik voelde al snel dat ik zo’n zaken ook op mijn eigen manier wilde aanpakken. Op de manier dat de familie Zijlaard mij hielp indertijd, door veel liefde te geven, tijd te investeren,… Zo heb ik het overwonnen. Mensen met eetstoornissen hebben tijd en een veilige plek nodig. Tien jaar terug sprak ik dat uit en toen nam mijn man Michael me mee naar een klein dorpje dicht bij Rotterdam. Daar stond een oude boerderij, vervallen maar op een prachtige plek. Dankzij heel wat vrijwilligers en bereidwillige bouwbedrijven verrees daar het Leontienhuis. En dat is acht jaar geleden geopend door koningin Maxima. Nu helpen wij meer dan honderd gezinnen per jaar. Wij helpen niet alleen de kinderen die een stoornis hebben, maar ook de ouders en de broertjes en zussen. Ik zeg altijd: met olympisch goud maak je mensen blij, maar in het Leontienhuis maken we echt het verschil. En redden we levens. Het woord trots gebruik ik eigenlijk nooit, maar op het Leontienhuis ben ik echt trots.”
Van Moorsel is niet alleen boegbeeld van het Leontienhuis; daarnaast is ze ook wedstrijdleidster van de Amstel Gold Race voor vrouwen en heeft ze met haar dochter ook een eigen kledinglijn. Samen met de Nederlandse presentatrice Wendy Van Dijk beheert ze ook al meer dan tien jaar een eigen sportkledinglijn in samenwerking met winkelketen Kruidvat: “Wij hebben de missie om meer mensen aan het sporten te krijgen. Wendy en ik zijn er van overtuigd dat je door te sporten meer energie krijgt en je positiever in het leven staat. Bewegen doet een mens gewoonweg goed. Die boodschap willen we met onze kledij uitdragen.”
Intussen behoort de wielercarrière van Leontien tot de wielergeschiedenis. Ze wordt nog steeds herkend als renster, dat wel, maar anno 2022 toch vooral in een andere rol: “Soms spreken ouders mij aan, dat dankzij mij hun kind opnieuw zin heeft in het leven. Maar even goed hoor ik kinderen op straat tegen hun ouders zeggen: ‘Mama, dat is toch die mevrouw van het Kruidvat?’ Dan heb je zo hard gefietst en dan herkent de jeugd mij van in het Kruidvat…”
De werkpaarden van Leontien van Moorsel
In de jaren '90 en 2000 is de Nederlandse Leontien van Moorsel één van dé leading ladies in het vrouwenwielrennen. Op haar Koga-fietsen schittert van Moorsel tijdens de Olympische Spelen (2000).
“Of ik de Ronde van Frankrijk voor vrouwen won? Eerlijk gezegd weet ik dat nog altijd niet.” Heidi Van De Vijver, Belgiës toprenster in de jaren...
Uw browser voldoet niet aan de minimale vereisten om deze website te bekijken. Onderstaande browsers zijn compatibel. Mocht je geen van deze browsers hebben, klik dan op het icoontje om de gewenste browser te downloaden.
