We spreken Ferdinand in de zomer van 2022. De ontvangst in Laneffe, in de buurt van Charleroi, is hartelijk. De intussen 82-jarige oud-renner leidt ons meteen naar buiten en installeert zich in de fraai onderhouden tuin. Op een perfect onderhouden grasmat springt een met bloemenmandje voorzien tweewieler in het oog. De fiets staat er niet zomaar; de wielen van het tuinexemplaar zijn gemaakt door zijn broer. Een belangrijke souvenir, zo vertelt hij.
Het levensverhaal van Ferdinand start in het Oost-Vlaamse Hamme. De kleine Ferdinand is nog maar een jaar oud als zijn ouders in 1940 besluiten om te emigreren naar Wallonië. Door die verhuis maakt de jonge Bracke zich al snel meester van de Franse taal. Een belangrijk voordeel in de wielerwereld van toen, waar Frans de voertaal bij uitstek is.
Een terugkeer naar Vlaanderen heeft Bracke nooit overwogen. Met de Waalse Christine vond hij in het zuiden van het land ook de liefde van zijn leven. Dat hij anno 2022 nog altijd uitstekend Nederlands spreekt, is vooral te danken aan zijn moeder: “Thuis werd er nog altijd in ’t Vlaams geklapt. Mijn ouders waren trouwens alle twee fervente wielersupporters. Maar de microbe sloeg bij mij pas op latere leeftijd toe.”
In den beginne combineert Bracke een job in een fabriek met een carrière als coureur: “Ik werkte in ploeg om dan na de uren te kunnen trainen.” Bij de liefhebbers weet Bracke enkele fraaie zeges te behalen – niet in een groepssprint maar steevast alleen. Dat de Waalse Vlaming solo naar de meet rijdt, is geen toeval. Het gewring in een peloton ligt hem niet zo goed. Dan maar alleen op pad. Dat Ferdinand over uitstekende tijdrijderscapaciteiten beschikt, wordt op die manier al snel duidelijk.
De jonge Belg toont zich een eerste keer aan het internationale wielerpubliek tijdens de Vredeskoers waar hij een etappe na een korte solo wint. Als niet-prof stunt hij in het najaar van 1962 nog een keer door in de Grand Prix des Nations - een gerenommeerde tijdrit voor beroepsrenners – de snelste tijd te klokken: “Ik zal nooit vergeten hoe Monsieur Marchant in de Franse sportkrant L’Equipe schreef dat hij erg onder indruk was van ‘die jonge Belg’. Die zege leverde mij een contract op de bij de Peugeot-ploeg van Gaston Plaud.”
Bracke zal meer dan tien jaar lang koersen in de zwart-wit geblokte truien van de Franse topploeg: “Toen mijn contract werd stopgezet, deed dat pijn. Ook ploegleider Gaston Plaud moest baan ruimen. Er kwam een nieuwe directie en die wilden een andere wind laten waaien.” In zijn Peugeot-jaren bouwt Bracke niet alleen een indrukwekkend palmares uit.
Nu steigeren ze bijna als er een tijdrit in de Tour op het programma staat. Ik reed zelfs eens een tijdrit van om en bij de 150 kilometer gereden!
Binnen de ploeg werkt hij samen met enkele opvallende renners, zoals Tom Simpson en Eddy Merckx. “Simpson was een individualist, maar dat moet je ook zijn om een topcoureur te zijn.” In 1966 en 1967 maakt ook ene Eddy Merckx deel uit van de Peugeot-ploeg. Samen met Eddy wint hij tweemaal de Trofeo Baracchi, de intussen ook al van de kalender verdwenen gerenommeerde duotijdrit. Bracke betreurt die neergang: “Nu steigeren ze bijna als er een tijdrit in de Tour op het programma staat. Ik reed zelfs eens een tijdrit van om en bij de 150 kilometer gereden! Ach, de UCI verdient te weinig geld met individuele tijdritten als aparte wedstrijd.”
Bracke blijkt ook uitermate talentvol te zijn op piste. In 1964 wordt hij voor eerst wereldkampioen achtervolging. In de tribune volgt ene Roger Rivière zijn prestaties op de voet. Rivière, zelf drievoudig wereldkampioen achtervolging, schreef zowel in 1957 als in 1959 het werelduurrecord op zijn naam en is anno 1964 titeldrager.
De Fransman ziet vanop de tribune dat Bracke wel het één en ander in zijn mars heeft: “Roger sprak me na mijn WK-titel aan. Hij zei me dat als ik 100% was, ik in staat zou zijn om het werelduurrecord te breken. Daar werd de kiem gelegd van mijn poging enkele jaren later.” De uitdaging voor Bracke is groot. Pas drie jaar later acht hij zich rijp voor een aanval.
Intussen heeft de Franse hardrijder Jacques Anquetil het record van Rivière nog wat scherper gesteld. Maar na afloop weigert Monsieur Chrono een dopingtest, zodat zijn uurrecord niet gehomologeerd wordt door de UCI. Als ik opmerk dat hij technisch gezien dan het record van Rivière verbeterde, reageert de voor het overige erg minzame Bracke even geprikkeld: “Excuseer me, ik verbeterde het record van Anquetil, niet dat van Rivière. Voor mij was Jacques één van de allergrootsten. Zijn tijd was echt een mijlpaal. Dat ik er in slaagde om zijn record te verbeteren, was voor mij echt heel speciaal.”
Op 30 oktober 1967 start de dag met regen. De keuze voor een datum in het najaar is geen toeval: “In het begin van het seizoen was ik niet altijd in topvorm. Bovendien was ik geen flandrien. Maar in oktober, de periode van de tijdritten, stond ik er altijd.” Op de open velodroom in Rome wacht Bracke geduldig tot de hemelsluizen hun poorten sluiten. Bracke koos bewust voor Rome: “Heel wat records werden gebroken op de half overdekte Vigorelli-velodroom in Milaan. Maar ik voelde me daar niet helemaal goed. De baan in Rome lag me beter.”
De 500 aanwezige Italianen telden voor 1.000 Belgen en lieten zich constant horen.
Rond vijf uur in de namiddag acht Ferdinand de tijd rijp om zijn aanval te starten. Uitgerust met een door de befaamde Italiaanse framebouwer Masi-fiets, speciale schoenen die windvrij moeten zijn en een aerodynamische body voorzien van regenboogmouwtjes, trekt de Waalse Vlaming zich op gang. Echt veel toeschouwers zijn er niet aanwezig, maar dat vormt geen beletsel: “De 500 aanwezige Italianen telden voor 1.000 Belgen en lieten zich constant horen.”
Na één uur fietsen heeft Ferdinand meer dan 48 kilometer afgelegd. Hij verbetert daarmee het record van Anquetil met 600 meter. Na afloop steekt Maître Jacques zijn bewondering niet onder stoelen of banken: “Het record van Bracke is formidabel. Er valt daar niet veel meer aan toe te voegen. Records zijn er om gebroken te worden en dat is maar goed ook. Ook dit record zal ooit naar de archieven worden verwezen.”
Naast het werelduurrecord beleeft Bracke nog een aantal hoogtepunten. Tijdens het WK op de piste in Antwerpen anno 1969 overklast hij alle tegenstand: “Toen was ik in de vorm van mijn leven. In de series en de daarop volgende rondes van de achtervolging liep ik al mijn tegenstanders in en werd ik voor de tweede keer wereldkampioen achtervolging.”
Twee jaar later wint Bracke de Ronde van Spanje met een minuut voorsprong op ploegmaat Wilfried David: “Ik had veel te danken aan mijn ploegmaats, in het bijzonder Walter Godefroot die in 1971 bij Peugeot tekenende. Drie jaar eerder hadden we samen in de ploeg gezeten tijdens de Tour, in de Belgische B-ploeg. We konden het wonderwel met elkaar vinden. Meer nog, hij kende mijn capaciteiten, zat ook achter mijn veren en wist mij te motiveren. ik was zoals een zoon voor hem. Hij zei echt wat ik moest doen. Had ik hem maar altijd in mijn ploeg gehad…”
Bracke schittert een laatste keer tijdens de Tour van 1976. Daar wint hij op 37-jarige leeftijd nog een tijdrit: “Drie dagen voor het einde van de Tour ging ik nog eens voluit. Ik verkende in tegenstelling tot vele andere renners wel het parcours en pakte de snelste tijd. Aangezien er nog renners na mij moesten starten, ging ik terug naar mijn hotel en pakte een douche. Toen bleek dat ik de snelste tijd van allemaal had neergezet.”
Bij het afscheid toont Ferdinand nog een album, met daarin knipsels van kranten daags na zijn werelduurrecord. El Pais, Gazetto dello Sport, Het Volk, Het Nieuwsblad, Le Soir, La Nouvelle Gazette,… allemaal blazen ze de loftrompet over de prestatie van Bracke. Het doet hem nog steeds zichtbaar plezier om die titels terug te zien. Hij koestert het album als een relikwie, zachtjes aaiend en met de nodige zorg.
In de garage wacht zijn werelduurecordfiets – met nog steeds de intussen verstorven originele banden- netjes ingepakt in een doos op transport richting Roeselare. Daarachter bevindt zich een koersfiets op rollen: ”Ik fiets nog steeds drie keer per week op de rollen. Op de openbare weg riskeer ik me niet meer. Veel te gevaarlijk.” Ik durf hem niet te vragen om eventjes te fietsen, maar de kans dat Bracke na al die jaren nog steeds pedaleert als een stylist lijkt me vrij groot. Eens pedaleur, altijd pedaleur, weet je wel.
We spreken af in het Van der Valk Hotel in Charleroi. Neutraal terrein, maar voor Walter ook thuis, want Charleroi is altijd al ‘zijn stad’...
Uw browser voldoet niet aan de minimale vereisten om deze website te bekijken. Onderstaande browsers zijn compatibel. Mocht je geen van deze browsers hebben, klik dan op het icoontje om de gewenste browser te downloaden.
