Ebtissam Zayed Ahmed Mohamed ziet het levenslicht op 25 september 1996. Sport zit haar van jongs af aan in het bloed. “Ik ben begonnen als zwemster. Dat was mijn allereerste hobby”, vertelt ze ons enthousiast tijdens een videogesprek. “Daarna ben ik overgeschakeld naar kickboksen. Ik haalde een mooi niveau, maar het was niet voldoende om op internationaal niveau mee te spelen, dus keerde ik terug naar de zwemsport.
In die tijd maakte mijn coach Mohamed Ibrahim Khalifa zijn doctoraat over wielrennen. Hij was het die me aanraadde om mijn kans te wagen op de fiets en is trouwens nog altijd mijn coach en die van de nationale ploeg. Eigenlijk dacht ik eerst aan een toekomst als triatlete. maar ik begon almaar vaker te fietsen, in die mate dat ik het zwembad uit het oog verloor.
Ik werd een olympiër geïnspireerd door mijn idool Mark Cavendish. Toen ik startte met wielrennen, zag ik hem op televisie ritten in de Tour de France winnen. Vanaf dag één hoopte ik ooit zo goed als hem te worden.
Ik was nochtans graag triatlete geworden. Ik zag het niveau in mijn land en ik zag het niveau in andere landen. Een toekomst op het hoogste niveau leek me niet onmogelijk. Maar op een bepaald moment moet je keuzes maken en dat heb ik ook gedaan
Ik ben doorgegaan met fietsen en misschien is mijn keuze wel de juiste geweest. Ik werd een olympiër, de eerste Arabische baanwielrenster die aan de Olympische Spelen deelnam, geïnspireerd door mijn idool Mark Cavendish. Toen ik startte met wielrennen, zag ik hem op televisie ritten in de Tour de France winnen. Vanaf dag één hoopte ik ooit zo goed als hem te worden.”
In 2014 mag Zayed haar land vertegenwoordigen op de wereldkampioenschappen op de weg voor junioren in het Spaanse Ponferrada. Het is haar eerste internationale wedstrijd, net in de week dat ze haar achttiende verjaardag viert. Zayed herinnert het zich alsof het gisteren was.
“Ik was dat jaar Afrikaans kampioene op de weg geworden en reisde opgewonden naar mijn eerste WK af met de gedachte dat ik die wedstrijd ook wel eens zou winnen. (lacht) Ik had werkelijk geen flauw idee van het niveau in Europa. Eerst was er de individuele tijdrit, die in enorm slecht weer met veel wind en regen plaatsvond.
Ik gaf alles wat ik in me had, maar het bleek niet voldoende. Toen ik de finishlijn overschreed en mijn resultaat (47ste op 49 deelneemsters, red.) zag, dacht ik: dit kan toch niet!?! Het werd zelfs nog erger. Plots zag ik het tijdsverschil tussen de Australische winnares en mezelf: meer dan drie minuten! (proest het uit) Op dat moment zei ik echter tegen mezelf dat dit oké was en de wegrit van vier dagen later me beter zou liggen.
De weg, dat was immers mijn favoriete onderdeel. Ik was goed in de sprint en misschien lag daar een kans. (grijnst) Wel, dat viel toch wat tegen. Vanaf de eerste meters bergop wist ik genoeg. Ik werd 73ste. Of 71ste. Ik weet het niet meer precies. (denkt even na) Voor mij waren mijn prestaties op dat WK een grote verrassing. Het niveau in Europa lag extreem hoog. Het was zo moeilijk voor mij. Ik besefte: als ik ooit een topwielrenster wilde worden, moest ik naar Europa komen.”
Ook al ligt het niveau in Europa voorlopig te hoog voor haar, in Afrika groeit de jonge Zayed al vlug uit tot de beste wielrenster van haar continent. Het is dan ook niet zo’n grote verrassing dat ze in de zomer van 2016, op amper 19-jarige leeftijd, aan de Olympische Spelen in Brazilië mag deelnemen.
Eén probleempje: ze mag in Rio niet starten in haar favoriete discipline, het omnium, maar wel in de sprint. Nadat het omnium op de Afrikaanse kampioenschappen in maart wordt geannuleerd, kiest Zayed ervoor om aan het sprintonderdeel deel te nemen. Ze toont zich prompt de sterkste van haar continent en mag in de Rio de kleuren van haar land verdedigen in een discipline waar ze geen kaas van gegeten heeft.
In Rio had ik iets van: misschien ga ik af als een gieter, maar ik doe gewoon mijn best en zal een geweldige tijd beleven. Dat was mijn insteek en zo heb ik het ook aangepakt.
Zayed moet eens goed lachen als ze eraan terugdenkt. “Dat was speciaal. Heel speciaal. Trainen voor zo’n specifiek nummer als de sprint was nooit eerder in mijn gedachten opgekomen. En toen begon het pas echt: ik moest me dus voorbereiden op de sprint terwijl ik geen sprintster was. Ik ben een uithoudingstype en kon me zelfs niet inbeelden hoe ik me daarop moest voorbereiden. Het was een bijzonder vreemde en tegelijkertijd heel grote ervaring. Ik was zo trots op de weg die ik had afgelegd.”
Logischerwijze overleeft Zayed in Rio de kwalificaties niet. Ze finisht als 27ste en laatste. “In Rio had ik iets van: misschien ga ik af als een gieter, maar ik doe gewoon mijn best en zal een geweldige tijd beleven. Dat was mijn insteek en zo heb ik het ook aangepakt.” De Spelen van 2016 zijn voor Zayeds land een succes, want voor de eerste keer in de geschiedenis slagen twee Egyptische vrouwen erin om olympisch eremetaal te behalen: brons voor zowel gewichthefster Sara Ahmed als taekwondoka Hedaya Malak.
Zayed blijft niet bij de pakken zitten. Haar eerste kennismaking met de Spelen is nog maar pas voorbij of ze denkt al aan de volgende editie: Tokio. “Zo zat het in mijn gedachten en dus werkte ik keihard voor elke Nations Cup en voor elk Afrikaans kampioenschap. Elk punt dat ik kon sprokkelen, sprokkelde ik. Zo haalde ik de kwalificatienormen om in Tokio aan het omnium deel te nemen. Egypte was het beste land in Afrika, zodat het enige ticket voor ons continent naar mij ging.”
Ook Tokio wordt op sportief vlak geen onverdeeld succes. In het eerste onderdeel van het omnium, de scratch, komen negen rensters, onder wie Zayed en Lotte Kopecky, zwaar ten val. De dokter staat erop dat Zayed zich uit de wedstrijd terugtrekt, maar ze wil van geen opgeven weten. Ze bijt door en finisht, ondanks een nieuwe valpartij in de afsluitende puntenkoers, op de 18de plaats.
“Mijn crash in de scratch zal ik nooit vergeten”, kan Zayed er intussen om lachen. “Ik vermoed dat de beelden van die valpartij een nummer één-hit op YouTube zijn. (proest het uit) Het gevolg was wel dat er een serieuze snee in mijn hand zat en ik niet meer wist of ik mijn stuur nog kon vasthouden. Het was helemaal niet leuk om het omnium op die manier voort te zetten, maar we spreken hier wel over de Olympische Spelen. Dé Olympische Spelen, hé! Ik moest dus wel doorgaan. En dus ben ik doorgegaan.
Daar reed ik dan, tussen de allerbeste wielrensters van de hele wereld. Ik leek zowaar op hen. Ik was een olympiër en voelde me een echte kampioene, omdat alle deelneemsters voor mij kampioenen waren. Ja, Tokio is voor mij de beste herinnering ooit. Akkoord, ik was geblesseerd, maar voor mij stelt die herinnering niets voor. Ik nam deel aan de Olympische Spelen en aan de sterkst bezette pistewedstrijd voor duurfietsers uit de hele wereld. Dat is iets wat ik nooit zal vergeten en iets wat niemand me nog ooit kan afpakken.”
In het voorjaar van 2024 wordt duidelijk dat Zayed opnieuw een olympisch ticket beet heeft. In Parijs dan nog, waar ze sinds twee jaar samenwoont met haar echtgenoot Yacine Chalel. Zayed begint al te dagdromen. “Stel je voor, de Olympische Spelen voor eigen volk! Ik heb hier intussen veel vrienden. Mijn tweede familie, die van mijn man, is van Parijs. En mijn eigen familie zal komen supporteren.
In Rio en Tokio is dat niet gelukt, omdat het te ver was en omdat het in 2021 door corona niet toegelaten was. Parijs, dat is een thuiswedstrijd voor mij. Dit is een heel groot doel. Het is alsof ik op dat moment aan het wachten ben. Dat ik zoiets zou mogen meemaken, in het gezelschap van al mijn familie en vrienden, is een enorme motivatie. Daarvoor wil ik alles geven wat in me zit.”
Momenteel maakt Zayed geen deel meer uit van een UCI-team. Eind april 2023 werd door financiële problemen de stekker uit het Zaaf Cycling Team (zie verder) getrokken en inmiddels rijdt de Egyptische opnieuw voor het Dubai Police Cycling Team, op clubniveau. “Ik hou van deze ploeg, ook al is het geen WorldTourteam. Voor mij is het beter zo, want in 2024 ligt mijn focus volledig op de Spelen. Bij dit team kan ik zelf mijn programma bepalen.
Oké, ik kan niet van start gaan in WorldTourkoersen, maar het olympisch seizoen 2024 is sowieso al heel druk. Misschien is er na afloop van de Spelen nog iets mogelijk. Ooit deelnemen aan de Tour voor vrouwen en de finish op de Champs-Elysées in mijn eigen Parijs meemaken, is ook iets waar ik van droom. Ooit, op een dag. Wie weet waar de toekomst me nog brengt. Maar mijn grootste droom is om wereldkampioene te worden.
Natuurlijk wil ik zoals iedereen olympisch kampioene worden, maar ik ken mijn specialiteiten en de disciplines waarin ik echt goed ben zijn niet olympisch. In 2023 heb ik op het WK al geprobeerd om in de afvalling in de top tien te eindigen en dat is me bijna gelukt (ze werd elfde, red.). Waarom zou ik dus niet keihard blijven werken om die droom van mij misschien ooit te kunnen bereiken? Niets in het leven is onmogelijk. Ik ben helemaal niet zo ver verwijderd van die gouden medaille. To be a world champ, that’s my dream. One day…”
Het leek welhaast op een sprookje: op 1 januari 2023 zag het continentale Zaaf Cycling Team, genoemd naar de legendarische oud-wielrenner Abdel Kader Zaaf, het levenslicht. De Algerijn, landgenoot van Zayeds echtgenoot Yacine Chalel, verwierf naam en faam in de Ronde van Frankrijk 1950, toen hij in de rit naar Nimes ten aanval trok, door de extreme hitte een drinkfles van een supporter aannam en vervolgens dronken zijn roes onder een boom uitsliep.
Het Zaaf Cycling Team had enkele grote namen aangetrokken, onder wie Frans kampioene Audrey Cordon-Ragot, de Tsjechische klimster Nikola Noskova en de Canadese pistier Maggie Coles-Lyster. Ook erbij: Ebtissam Zayed, die haar profdroom eindelijk waarheid zag worden en voor de eerste keer in haar carrière de Vlaamse voorjaarsklassiekers zou betwisten.
De profwielerploeg voor dames met Spaanse licentie, opgericht door de Abdel-Kaders kleinzoon Riad, schoot als een speer uit de startblokken, bekroond met mooie ereplaatsen in de eerste topafspraken van het seizoen. Helaas. Al vlug staken geruchten de kop op dat de rensters hun maandloon niet uitbetaald kregen.
Aan de ene kant was het de best mogelijke tijd die ik kon beleven, omdat ik voor hetzelfde team reed als enkele van de beste rensters ter wereld.
Op 2 april waren Lucie Jounier en Audrey Cordon-Ragot de eerste rensters die hun contract lieten ontbinden. Anderen volgden in hun spoor en op 26 april hield ook Zayed het voor bekeken. Op dat moment bleef het Zaaf Cycling Team nog met zeven rensters over, te weinig om door de UCI als een volwaardige profploeg te worden aanzien.
In 2024 kijkt Zayed met gemengde gevoelens terug op haar periode bij het Zaaf Cycling Team. “Aan de ene kant was het de best mogelijke tijd die ik kon beleven, omdat ik voor hetzelfde team reed als enkele van de beste rensters ter wereld. Ik kon bijna niet geloven dat iemand als Audrey-Cordon Ragot mijn ploeggenote was. In die korte periode leerde ik zoveel bij.
De voorjaarsklassiekers waren nochtans niet evident voor ons, maar ook al slaagden de meeste rensters er niet in om hun wedstrijd uit te rijden, toch was de sfeer binnen de ploeg uitstekend. Die momenten blijven onvergetelijke herinneringen voor mij. Daarnaast waren er ook de financiële problemen. Telkens opnieuw kregen we te horen dat het wel in orde zou komen, maar we konden niet blijven wachten. Op een bepaald moment begonnen meerdere rensters te zeggen dat ze niet meer voor het team wilden koersen. Zelf vond ik dat een heel moeilijke beslissing, want dit project zat in mijn hart. Toch heb ik op het juiste moment beslist om uit het team te stappen.”
De Olympische Spelen in Rio (2016) zijn voor het Belgisch wielrennen bijzonder succesvol. Naast de gouden plak van Greg Van Avermaet springt ook de...
Uw browser voldoet niet aan de minimale vereisten om deze website te bekijken. Onderstaande browsers zijn compatibel. Mocht je geen van deze browsers hebben, klik dan op het icoontje om de gewenste browser te downloaden.
