Geïnspireerd door de lokale Rwandese fietsen, vaak in hout gemaakt en even vaak gebruikt als ‘lastdier’ om goederen te vervoeren, ontstond bij Ritchey het idee om een heuse Wooden Bike Classic te organiseren in Kibuye (het huidige Karongi) in Rwanda. De opvallende mix van fietsen die te zien was tijdens dit in de bergen verreden gravelevenement avant la lettre, was adembenemend.
Alles, van instapmodel mountainbikes die via ngo's waren gedoneerd tot Chinese of Indiase fietsen met één versnelling, verscheen er aan de start. Onder de deelnemers bevond zich Adrien Niyonshuti, een 20-jarige overlevende van de genocide en afkomstig uit Rwamagan. De jonge Adrien maakte meteen indruk. Op dat moment stond niemand stil bij dit unieke moment. Die wedstrijd en het talent van Nyonshuti markeerden niets minder dan de geboorte van Team Rwanda Cycling.
Na afloop van de Wooden Bike Classic ontstond al snel het idee om ter plaatse talent te gaan scouten en een ploeg in het leven te roepen. Tom en zijn vrienden wendden zich tot Jonathan ‘Jock’ Boyer, een Amerikaanse ex-renner, die vrijgezel was en zich vlot kon vrijmaken om regelmatig naar Afrika te reizen. Begin 2007 trok hij voor een periode van drie maanden naar Rwanda om potentiële wielrenners te scouten.
De renners die zich geroepen voelden, kwamen uit alle hoeken van het land. Uit de eerste tests selecteerde Jock vijf wielrenners: Adrien Niyonshuti, Rafiki Uwimana, Nyandwi Uwase, Abraham Ruhumuriza en Nathan Byukusenge. Op dat moment was de Rwandese wielerbond inactief: van nationale kampioenschappen was geen sprake net als deelname aan Afrikaanse continentale wedstrijden. Ook een toekomstgerichte ontwikkelingsstrategie was niet voorhanden.
De Wooden Bike Classic en het talent van Adrien Nyonshuti markeerden niets minder dan de geboorte van Team Rwanda Cycling.
Jocks aanwezigheid werd in eerste instantie met voorzichtig optimisme ontvangen, maar voor Adrien betekende het een dunne reddingslijn naar zijn droom. Later in 2007 ontving Jock twee startbewijzen voor de legendarische Cape Epic meerdaagse mountainbikewedstrijd in Zuid-Afrika die in duo’s wordt verreden. Rafiki werd gekoppeld aan de Amerikaan Doug Andrews; Jock vormde een team met Adrien. Het was de eerste vliegreis buiten Rwanda voor Rafiki en Adrien, en hun eerste keer op echte mountainbikes, die ze pas enkele dagen voor de race hadden gekregen.
Beide teams bereikten de finish, waarbij Jock en Adrien 23ste werden bij de elite en 33ste in het algemeen klassement. Nadat Jock was teruggekeerd naar Rwanda, nam hij contact op met Douglas Ryder, eigenaar van het MTN Energade-team in Zuid-Afrika. Doug was onder de indruk van Adriens prestaties en bood Adrien en Nathan Byukusenge een contract aan voor het seizoen 2008, waardoor Rwanda zijn eerste professionele wielrenners kreeg.
2009 was een keerpunt voor het Rwanda-project. Tom Ritchey richtte zich op het ontwikkelen van bakfietsen voor koffieboeren terwijl Jock Boyer zicht focuste op de wielersport. Zo ontstond Team Rwanda. Met de komst van de Amerikaanse Kimberly Coats, een voormalig bedrijfseigenares en de Franse mecanicien Maxime Darcel kreeg het team een eerste structuur. Coats gaf Team Rwanda het statuut van een non-profitorganisatie, terwijl Jonathan Boyer zich concentreerde op het coachen en Darcel het technische luik op zich nam.
Het team verdrievoudigde in omvang en verwelkomde jonge renners die geïnspireerd waren door de ‘oorspronkelijke vijf’. Hoewel Rwanda geen UCI Africa Tour-punten of een door de UCI erkend nationaal kampioenschap had, organiseerden ze in november 2009 de eerste door de UCI erkende editie van de Tour du Rwanda. Dit evenement legde de basis voor de erkenning van Rwanda als een land dat rijk is aan wielertalent en in staat is om goed georganiseerde evenementen op poten te zetten.
In 2010 verscheen Rwanda voor het eerst op de ranglijst van de Africa Tour en eindigde als tiende bij de elite. Terwijl nieuw jong talent werd gescout, scoorden de oorspronkelijke vijf renners UCI-punten door in heel Afrika te koersen, waaronder de Tour of Amissa Bongo (Gabon), Tour du Cameroun en Tour du Maroc.
Adrien Niyonshuti focuste zich als renner van MTN Energade voornamelijk op mountainbiken, maar nam ook deel aan enkele wegwedstrijden. Dat jaar was Rwanda gastheer van de Afrikaanse continentale kampioenschappen, een olympisch selectie-evenement. Na een mechanisch probleem in de laatste ronde miste hij op het nippertje een ticket voor de Olympische Spelen, waardoor niet hij maar wel Dan Craven uit Namibië zich verzekerd wist van deelname aan de Spelen in Londen. Adrien reed ook de Tour du Rwanda voor het Rwandese nationale team onder leiding van Abraham Ruhumuriza en eindigde als 8e in het algemeen klassement.
Begin 2011 boden de Afrikaanse continentale kampioenschappen mountainbiken in Zuid-Afrika Adrien een laatste kans om zich te kwalificeren voor de Olympische Spelen van 2012. In de cross country eindigde hij als derde, waardoor hij alsnog een ticket voor de Spelen bemachtigde.
In 2011 was de reputatie van Team Rwanda Cycling over heel Oost-Afrika verspreid. Het team stelde haar expertise nu ook ter beschikking aan landen als Eritrea en Ethiopië. Als gevolg van deze uitbreiding veranderde Team Rwanda Cycling haar naam in Team Africa Rising.
Hoewel oudere wielrenners het mooie weer maakten in wedstrijden binnen de Africa Tour, was er een nieuwe generatie in opkomst. Daarom werd in 2012 meer gefocust op het opleiden van jeugdrenners. Onder hen waren Daniel Teklehaimanot, Natnael Berhane en Merhawi Kudus (Eritrea), Adrien Niyonshuti, Azzedine Lagab (Algerije) en Tsgabu Grmay (Ethiopië). Dat jaar nam Adrien Niyonshuti deel aan wereldbekerwedstrijden MTB in heel Europa en trainde hij met Olympisch medaillewinnaars Thomas Frischknecht en Nino Schurter. Uiteindelijk werd hij tijdens de Spelen in Londen 2012 de eerste Rwandees in een Olympisch wielerevenement. In de cross country eindigde hij als 39ste van de 50 deelnemers.
In 2014 bereikte het Rwandese wielrennen een keerpunt met de opening van het Africa Rising Cycling Center in Musanze. Rwanda klom naar de zesde plaats bij de elite en naar de tweede plaats bij de U23 in de Africa Tour. Hoewel MTN Qhubeka het gros van de Afrikaanse profrenners onder contract had, telden ook andere teams, waaronder het Duitse Bike Aid en drie Algerijnse continentale ploegen, Afrikaanse wielrenners in hun gelederen. Dat jaar nam de nationale ploeg van Rwanda ook voor het eerst deel aan het WK wielrennen op de weg in Ponferrada, Spanje.
Het jaar 2015 was een mijlpaal voor het Afrikaanse wielrennen, toen Team MTN Qhubeka een uitnodiging kreeg voor de Tour de France. Daniel Teklehaimanot en Merhawi Kudus schreven geschiedenis om als eerste Eritreeërs deel te nemen aan de Tour. Teklehaimanot droeg bovendien enkele etappes de bollentrui en werd daarmee de eerste zwarte Afrikaan die een leiderstrui in de Tour mocht aantrekken. Rwanda nam ook deel aan het WK wielrennen op de weg in 2015 in het Amerikaanse Richmond, waar nationaal kampioene Jeanne d'Arc Girubuntu als 87ste van de 135 renners eindigde.
Team MTN Qhubeka transformeerde tot Team Dimension Data en stapte over van Pro-Continental naar World Tour-status, terwijl het 16 Afrikaanse renners uit Algerije, Eritrea, Ethiopië, Rwanda en Zuid-Afrika in haar rangen telde. De ervaringen die deze renners opdeden op Europese bodem, was erg belangrijk. Daarnaast waren ook Afrikaanse renners actief bij Tirol Cycling Team, Bike Aid en het UCI Centre Mondial du Cyclisme.
Twee Rwandeze renners wisten zich te kwalificeren voor de Olympische Spelen van 2016 in Rio. Adrien Niyonshuti ging zowel van start tijdens de wegrit als tijdens de cross country-mountainbike. Nathan Byukusenge beperkte zich tot het mountainbike-event. Byukusenge werd dat jaar ook de eerste zwarte Afrikaan die aan de start stond van het WK cross country mountainbike. Team Africa Rising droeg intussen ook het beheer van het Africa Rising Cycling Center en het Rwandese nationale team over aan de regering.
In 2018 maakte Biniam Girmay uit Eritrea deel uit van het UCI World Cycling Center-team in Zwitserland, waar hij heel wat Europese trainings- en wedstrijdervaring opdeed. Joseph Areruya uit Rwanda stapte over naar het Franse procontinentaal team Delko Marseille Provence KTM. Rwanda behaalde zijn beste resultaten ooit in de Africa Tour en eindigde als derde bij de elite, achter Eritrea en Algerije, en als eerste bij de U23.
In 2019 stelde Rwanda zich kandidaat om het WK wielrennen op de weg 2025 te organiseren. Ook Marokko waagde zijn kans om het WK binnen te halen. De Tour du Rwanda werd opgewaardeerd van een UCI-status 2.2 naar 2.1, waardoor het sterkere internationale deelnemers kon aantrekken. Ondertussen kwam Team Africa Rising in contact met Romuald Hazoumè, voorzitter van de Beninese wielerbond, tijdens de Afrikaanse continentale kampioenschappen in Bahir Dar, Ethiopië. In november organiseerde Team Africa Rising zijn eerste opleiding voor mecaniciens in Porto Novo, Benin.
De COVID-19-pandemie verstoorde het wereldwijde wielrennen, waardoor Team Africa Rising zich moest aanpassen van fysieke trainingen naar virtuele platforms.Virtuele racetools zorgden voor een revolutie op het gebied van scouting en training, waardoor veel meer Afrikaanse renners toegang kregen tot test- en wedstrijdkansen.
De Masaka Cycling Club in Oeganda ging als eerste overstag, gevolgd door Team Africa Rising en de Benin Cycling Federation. Eind 2020 telde Benin 15 Wahoo-toestellen en meer dan 40 Zwift-lidmaatschappen. Meer dan 35 gediplomeerde trainers hielpen bij het detecteren en begeleiden van een volgende generatie wielrenners.
In 2022 werd Adrien Niyonshuti aangesteld als hoofdcoach van het nationale team van Benin. Een nieuwe mijlpaal in de samenwerking met dit West-Afrikaanse land.
Team Africa Rising versterkte zijn samenwerking met de Beninese wielerbond, die investeerde in materiaal, personeel, een eigen teamhuis en het vrouwenwielrennen. In 2021 werd de Tour du Benin een UCI 2.2-wedstrijd. In september 2021 kreeg Rwanda de organisatie van het WK wielrennen op de weg 2025 toegewezen.
In 2022 werd Adrien Niyonshuti aangesteld als hoofdcoach van het nationale team van Benin. In heel West-Afrika werden wedstrijden als de Tour du Faso, Tour du Cameroon en Chantal Biya steeds populairder, terwijl Sierra Leone de Tour du Lunsar voor mannen en vrouwen lanceerde.
In 2024 won Bini Girmay als eerste Afrikaan ooit een etappe in de Tour en pakte hij de eindzege in het puntenklassement. Nog dat jaar domineerden de vrouwelijke wielrenners uit Benin de koers op het Afrikaanse continent. Ze behaalden het podium in de Tour du Lunsar, een etappeoverwinning in de Tour du Burundi en een derde plaats in het algemeen klassement en het teamklassement. Hermionne Ahouissou voegde daar een tweede plaats in de GP Burundi aan toe. De zeventienjarige Georgette Vignonfodo werd de eerste Beninese wielrenster die deelnam aan en finishte in een WK wielrennen op de weg (Zurich). Haar prestatie leverde haar een plek op in Project 2025, een UCI-programma dat atleten voorbereidt op de wereldkampioenschappen in Rwanda. In de Tour de France Femmes realiseerde Kimberly Le Court een mijlpaal door als eerste Afrikaanse renster ooit de gele trui te dragen. What’s next?
Dit artikel verscheen eerder in Etappe #10 (2025).
Met Etappe #10 wisselen we de eurocentrische bril in voor een gekleurd exemplaar. De aanleiding? Het eerste volledige WK wielrennen in Afrika (Rwanda) en de expo 'Wereldwijd wielrennen' in KOERS. Maak kennis met verhalen uit alle hoeken van de wereld. Over koersen in Mongolië, Congo en Argentinië tot intrigerende verhalen uit Afghanistan, Amerika en Zwitserland.
Zin in meer historische wielerverhalen? Haast je naar onze shop!
Het allereerste Belgische record op de 1000 meter staande start in het baanwielrennen staat op naam van Sabelle Diatta (54). Meteen ook goed voor...
Uw browser voldoet niet aan de minimale vereisten om deze website te bekijken. Onderstaande browsers zijn compatibel. Mocht je geen van deze browsers hebben, klik dan op het icoontje om de gewenste browser te downloaden.
