Van Dayton naar Roeselare

De proloog

Bijvoorbeeld? Reporter zijn in Barcelona voor de krant The Independent tijdens het jaarlijkse congres van 's werelds fabrikanten van toiletpapier, Tissueworld, was op zijn zachtst gezegd een bevreemdende ervaring. Het onbetwistbare hoogtepunt van een toch al surrealistische bijeenkomst: de verrukte ontvangst van een Portugees bedrijf dat hun nieuwe merk zwartgeverfd 'sexy' toiletpapier presenteerde. Wat het wielrennen betreft, waren de vele interviews voor verschillende kranten en zenders met de charmante, zij het excentrieke, Duitse uitvinder en drager van duivelskostuums, Didi Senft, altijd een enigszins unieke ervaring. Gedurende bijna drie decennia was hij langs de kant van de weg op te merken tijdens de Tour de France in zijn typerende plunje.

Er zijn echter maar weinig opdrachten voor journalisten die tot zo'n onvoorspelbare hoeveelheid werk hebben geleid als het voorstel in deze e-mail, die een paar maanden geleden binnenkwam.

Hallo, dit is het Belgische KOERS. Museum van de Wielersport. Een anonieme verzamelaar uit Spanje heeft ons een schenking gedaan van een aantal 19e eeuwse/begin 20e eeuwse racefietsen van Amerikaanse makelij. U heeft in het verleden voor ons geschreven en we weten dat u in Spanje woont, heeft u enig idee van iemand, zoals een 'fixer', die ons zou kunnen helpen om ze hier naar België te krijgen?

Aanvankelijk was er maar één antwoord mogelijk op zo'n ongewoon verzoek: Nee.

Maar naarmate de weken verstreken, leken de intrigerende aard van deze opdracht plus mijn aloude liefde voor logistieke reispuzzels te mooi om te missen. Hoe zag een Amerikaanse pistefiets van meer dan een eeuw geleden er eigenlijk uit? Waarom waren ze in hemelsnaam in Spanje? Wat zou de beste manier zijn om ze naar België te krijgen? Met de trein? Auto? Enzovoort, enzovoort... Ik zei dat ik zou helpen.

Het begin van een ongewone reis

Naarmate ik echter meer over de fietsen te weten kwam - het blijkt dat in Dayton Ohio in de jaren 1890 en begin 1900 een groot deel van de Amerikaanse pistefietsen werd geproduceerd, waaronder een aantal van deze - begonnen de nadelen van de reis zich te vermenigvuldigen. Om verschillende redenen was het gebruik van een normaal internationaal transportbedrijf te ingewikkeld voor deze specifieke operatie. Dat betekende dus dat ik een busje moest nemen. Vervolgens werd veel tijd besteed aan het bestuderen van mogelijke routes op Google maps van de plaats waar de verzamelaar woonde - een heel klein kuststadje in het midden van nergens in Zuid-Spanje - naar Roeselare. Dan waren er nog de verschillende, en vooral onduidelijke, prijsreeksen van de verhuurbedrijven van bestelwagens, de benzineprijzen, de tolgelden, de hotels met ultra beveiligde parkings. Heel even doemde het visioen waarbij ik te midden van een half dozijn 19e-eeuwse pistefietsen zou slapen, nadat ik de fietsen in de slaapkamer van het hotel had gebracht. Vrij gelijkaardig eigenlijk aan wat de mecaniciens van Miguel Indurain deden met zijn fietsen vóór de tijdritten. Kwestie van zeker te zijn dat ze (be)veilig(d) waren.

Uiteindelijk liet men het idee varen om een reis van 4.500 kilometer te maken, eerst naar de verzamelaar, dan naar België met een lading pistefietsen en dan terug naar Spanje. Zelfs het verleidelijk idee om Belgisch bier in te slaan om als "ballast" te dienen in de lege bestelwagen voor de terugweg naar Spanje was niet aantrekkelijk genoeg. Afgezien van al het andere maakten de voortdurende beperkingen als gevolg van de COVID-pandemie het moeilijk om te weten wat er zou gebeuren elke keer als ik een grens overstak. Maar ook al begon de COVID-situatie in Europa langzaam te verbeteren, de door de verzamelaar gestelde deadline van 10 februari als definitieve ophaaldatum kwam steeds dichterbij. Er moest iets gebeuren.

Het traject

Dayton, een innovatief epicenter

Dayton, Ohio, was op het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw bekend voor twee zaken: de productie van pistefietsen en luchtvaart. In beide gevallen waren de fabrikanten op het Amerikaanse continent absolute koptrekkers. Spelers als The Racycle Company en Dayton-Wright Airplane Company waren synoniem aan topkwaliteit en innovatie.

In Engeland zeggen we graag dat "zelfs een stilstaande klok twee keer per dag de tijd aangeeft", en na heel wat hersenkraken klikte iets in mijn hoofd. Elk jaar in februari wemelt het in Spanje van de Belgische ploegen die deelnemen aan de wedstrijden van het voorseizoen, van de Challenge of Mallorca over de Volta a la Comunitat Valenciana tot de Ruta del Sol in Andalucia. Daarna keren ze terug voor het openingsweekend. Als we de fietsen van de verzamelaar naar een van deze teams kunnen brengen aan het einde van hun wedstrijdprogramma, dan kunnen zij de fietsen toch naar België rijden in hun fietsopslag- en reparatiewagen?

Telefoontjes van KOERS naar verschillende teams brachten verschillende antwoorden. Sommige wilden wel helpen, maar een deel van hun personeel was down met COVID en ze hadden maar een beperkte infrastructuur in Spanje. Met andere woorden, geen ruimte voor zes baanfietsen, verschillende paren wielen, een grote doos met sturen enzovoort. Maar Lotto-Soudal gaf uiteindelijk de duimen, hoewel, zoals hun sportdirecteur ter plaatse duidelijk maakte, de overdracht pas kon gebeuren op de avond van de op één na laatste etappe van hun laatste wedstrijd, de Ruta del Sol. Voor die tijd, en volkomen logisch, moest de vrachtwagen vrij zijn van overtollig materiaal.

Onderweg naar de katten

We moesten de fietsen echter nog voor de deadline van 10 februari bij de verzamelaar zien te krijgen en ergens veilig opslaan totdat de fietsen naar het Lotto-Soudal team konden worden gebracht. Dus was het terug naar de Spaanse websites voor het huren van bestelwagens, dit keer om een voertuig te boeken voor een veel kortere trip van 600 kilometer vanaf het huis van de familie in de buurt van Granada om de fietsen op te halen.

Er werd een datum afgesproken met de verzamelaar en na enkele tips van de medewerker behoud en beheer van KOERS werd een speciale, zeer grote bestelling van meerdere rollen plastic noppenfolie en stevig plakband geplaatst bij de plaatselijke ijzerhandelaar. Gewapend met Google Maps, bocadillos, tubes bubbeltjesplastic en een collega met jarenlange ervaring in het besturen van grote bestelwagens aan het stuur, gingen we op zoek naar een aantal eeuwenoude Amerikaanse pistefietsen.

De overhandiging was relatief eenvoudig, hoewel we nog een kans kregen om te beseffen wat een ongebruikelijke missie dit was toen de verzamelaar er terloops op wees dat Amerikaanse pistefietsen van dit tijdperk een zeldzaamheid waren in de VS en vrijwel ongehoord in Europa. Of in de wereld, wat dat betreft: het bleek, volgens wat hij ons vertelde, dat er slechts twee andere mensen ter wereld zijn die een volledige verzameling van dit type fietsen hebben.

Na een vier uur durende rit waren we terug thuis. De gebruikelijke bewoners van mijn kelder (d.w.z. de katten) kregen een nieuw tijdelijk onderkomen. De fietsen werden binnengezet en - nu we wat tijd te doden hadden - werd eindelijk elke fiets volledig ingepakt, tot aan de pedalen en het stuur toe.

Nu hoefden we alleen nog maar te wachten tot Lotto-Soudal en de Ruta del Sol in de buurt zouden komen. En ervoor zorgen dat de katten ondertussen niet in de kelder inbreken.

De overhandiging

Na bijna twee weken verschenen de rood-witte vrachtwagens en bussen van de Lotto-Soudal voor een verblijf van twee nachten in het nabijgelegen Guadix. Zo'n 40 kilometer van de finish die dag, bijna 100 kilometer van hun nieuwe tijdelijke locatie ten zuiden van Granada.

Tijd voor een nieuw tripje naar de autoverhuur én een nieuwe belofte van een paar grote pinten aan mijn vriend, snel de fietsen in de bus laden om onze afspraak, om 19:00 uur, niet te missen. Na het einde van de voorlaatste etappe van de Ruta del Sol/Vuelta a Andalucia, zouden we elkaar ontmoeten op een glamoureuze locatie, het voorterrein van een hotel bij een snelwegtankstation.

Het enige wat we niet in de hand hadden was het weer: na maanden van droogte in Andalusië, begon het precies om exact 18.55 uur te gieten.

Niet getreurd: de mecaniciens van Lotto-Soudal, onder leiding van Noel Vermeesch, stonden ons op te wachten. Een snelle controle, wat uitleg en in minder dan tien minuten waren de fietsen uit de bestelwagen en in de vrachtwagen van Lotto-Soudal geladen. Ze waren klaar voor de op één na laatste etappe van de reis, naar Vlaanderen. Afstand? 2.000 kilometer. Tijd? Nou...

Van service course naar service course

Normaal duurt de reis iets langer dan 24 uur, vertelde de heer Vermeesch me achteraf, een reis die hij solo en zonder tussenstop maakte van Andalusië naar de teambasis in Herentals. Hij en de vrachtwagen verlieten het teamhotel zondagnacht om 4 uur 's middags, zei hij, maar in de buurt van Bordeaux kreeg de vrachtwagen pech. Hij moest vier uur wachten en toen ging hij verder, om uiteindelijk op dinsdagmorgen om 1 uur België te bereiken.

"Het is de langste rit van het seizoen en ik slaap maar drie of vier uur, maar we redden het wel," zei hij. "Ik luister naar veel muziek, ik heb een afspeellijst op de telefoon, ik chill gewoon." Vrijdag in ieder geval, toen het museum langskwam om de fietsen op te halen, was hij alweer op pad, op weg naar twee eendaagse klassiekers in Zuid-Frankrijk. Maar de fietsen zelf waren eindelijk onderweg van Herentals naar Roeselare en een nieuw thuis.

"Op dit moment heb ik het te druk, maar ik kan wel," zegt Vermeesch, "ik ga ze wel een keer bekijken in het museum. Ik ben benieuwd hoe ze zijn." Hij zal zeker niet de enige zijn.