WK vrouwen 2021

Paula Gemoets, een vrouw aan het roer van een wielerploeg

Vlak na de start passeert het peloton onder meer door Wilrijk. Een boogscheut hier vandaan, in Aartselaar, was lange tijd de firma Dr Mann gevestigd. Dit bedrijf werd kort na de Tweede Wereldoorlog opgericht door de Antwerpse apotheker Maurice Gemoets. Na het overlijden van Maurice komt zijn weduwe Paula Gemoets aan het roer. Gemoets zelf was altijd grote fan van Stan Ockers en begint onder zijn impuls met wielersponsoring.

Door het glazen plafond

Tussen 1958 en 1970 maakt wielerploeg Mann deel uit van het peloton. Onder meer toppers als Briek Schotte en Herman Vanspringel verdedigen de kleuren van deze ploeg. Door haar wielersponsoring werd Paula Gemoets één van de eerste vrouwen die echt doordrong in de door mannen gedomineerde wielerwereld. Gemoets overleed in 2004.

KOERScollectie: Elsy Jacobs

In 1958 wordt voor het eerst een WK voor vrouwen georganiseerd met instemming van de UCI, de internationale wielerfederatie. De Luxemburgse Elsy Jacobs won de wedstrijd. Deze trui werd gedragen door Jacobs, die meervoudig kampioene werd van haar land.

Garnich & de Ronde van België

Tijdens de Ronde van België, een tiendaagse trip met de in het teken van het WK staande KOERSbus, werd deze zomer ook halt gehouden in het Luxemburgse Garnich, waar Jacobs werd geboren. Jaarlijks wordt hier nog de GP Elsy Jacobs georganiseerd.

Rumst & Kopecky

Na 15 kilometer wedstrijd doorkruist het peloton Waarloos, een deelgemeente van Rumst. Hier werd Lotte Kopecky, de nieuwe leading lady van het Belgisch vrouwenwielrennen, geboren. Kopecky is samen met Jolien D'Hoore de uitgesproken kopvrouw voor dit WK. Het duo was al eerder succesvol op de baan: ze werden samen wereldkampioen koppelkoers op de baan in 2017.

De piste van Walem. Vrijhaven voor koersende dames

Walem, deelgemeente van Mechelen, speelde een niet onbelangrijke rol in de evolutie van vrouwenwielrennen in België. Op de cementen wielerbaan van Walem worden hier namelijk in de loop van 1957 voor het eerst met instemming van de Belgische Wielerbond wedstrijden voor vrouwen georganiseerd, iets wat hier eerder ook al gebeurde door ‘wilde’ bonden. Op dat moment zijn in Frankrijk en Engeland maar ook achter het IJzeren Gordijn al wedstrijden op piste én weg toegelaten.

De 'wilde' bond strijkt neer

In 1956 is de wielerpiste van Walem het decor voor het nationaal kampioenschap op de piste. Yvonne Reynders wordt drie keer Belgisch kampioene bij een niet-officiële ‘wilde’ bond. Pas in 1959 neemt de Belgische Wielerbond de organisatie van vrouwenkoersen op zich.

Pionierster Victoire Van Nuffel

Victoire Van Nuffel werd geboren in Hombeek, een deelgemeente van Mechelen. Ze is zonder meer een wielerpionier: in 1958 werd ze vierde op het eerste erkende WK voor vrouwen; een jaar later werd ze de allereerste officiële Belgisch kampioene wielrennen. Ook het Europees kampioenschap wist ze te winnen.

Wielergemeente Bonheiden

Vlak voor kmpunt 30 passeert het peloton door het centrum van Bonheiden. Deze gemeente telt een aantal opvallende wielernamen. Bij de mannen springen veldritlegendes Niels Albert en Sven Nys in het oog. Bij de vrouwen is Vanja Vonckx een opvallende naam. Vonckx behoort tot de eerste lichting beroepsrensters en koerste onder meer voor de Vlaanderen 2002-wielerploeg. Vonckx werd onder meer Belgisch kampioene bij de nieuwelingen in 1989 en haalde daarna nog enkele keren het BK-podium.

Vlaanderen 2002 & Fons Leroy

Vonckx maakt in 1999 deel uit van de Vlaanderen 2002-selectie voor de Tour de l'Aude cycliste Féminin. Getuige daarvan is dit postkaartje, gericht aan ploegmanager Fons Leroy. Een jaar later staat ze aan de start van de olympische wegrit in Sydney. Afscheid nemen deed Vonckx tijdens het WK in Zolder 2002.

WK in België: 1959

In 1959 vindt voor het eerst een WK voor vrouwen op de weg plaats. Dit WK ging normaal gezien plaatsvinden in het Nederlandse Zandvoort, maar de organisatoren zagen in laatste instantie af van het WK voor vrouwen. In extremis werd het WK dan maar afgewerkt in het Waalse Rotheux-Rimière. De Belgische Yvonne Reynders werd er voor het eerst wereldkampioen.

Belgische wereldkampioenes: Yvonne Reynders

Ze zijn niet talrijk, de Belgische wereldkampioenes op de weg. Maar wat Yvonne Reynders presteerde is uniek. Viermaal werd ze wereldkampioene op de weg, driemaal op de piste. Reynders stond jarenlang aan de top van het internationale vrouwenwielrennen. In de ranglijst van het meest aantal gewonnen WK-truien op de weg moet Reynders enkel de Française Jeannie Longo laten voorgaan.

Interview

In 2017 nam Steffi Verheye, studente sportjournalistiek aan de Howest, een interview af van Yvonne. De gewezen wereldkampioene ze vertelt over haar carrière, dopingcontroles en het leven na de koers.

TW Classic: pure rock & roll

Werchter is in één adem verbonden met het befaamde rockfestival. In 1988 en 1989 maakten de organisatoren van het toenmalige Torhout-Werchter-festival een zijsprong naar de koers. De Ronde van België wordt in een nieuw kleedje gestoken en draagt dan de naam TW Classic. De ritwinnaars krijgen geen traditionele trofee en/of bloemen maar wel een spiksplinternieuwe elektrische gitaar en in iedere aankomstplaats is er naast animatie ook een heus rockoptreden voorzien. Doestelling van al dat moois: sport en show combineren om zo mensen warm te maken voor de koers.

Fashion in het peloton

De leiderstruien zijn ontworpen door modestylist Walter Van Beirendonck en krijgen elk een eigen kleur en symbool (op de rug). De leider in het algemeen klassement draagt een kopje van een luipaard, de leiders in het bergklassement een… berggeit, de leider in het puntenklassement een giraf (een giraf heeft al snel een neuslengte voor) en de leider in de tussenspurt een slang (tussenspurten zijn meer iets voor renners die zich overal tussen kronkelen).

WK in België: Ronse

Vier jaar na het onverwachte WK in eigen land, staat een nieuw WK in België gepland. Waar de mannen elkaar na afloop in de haren vliegen, gaat het er bij de vrouwen gemoedelijker aan toe. Yvonne Reynders maakt haar favorietenrol waar en wint. Ze wordt in Ronse voor de derde keer wereldkampioene op de weg. Landgenote Rosa Sels wordt tweede en maakt het Belgische succes compleet!

Een straatnaam voor een wielerpionierster

Na circa 55 kilometer passeert het peloton Wilsele, waar een straat genoemd is naar 7-voudig wereldkampioen sprint Jef Scherens. Vooralsnog is er maar één Belgische renster die gehuldigd werd met een straatnaam. Die eer is weggelegd voor Hélène Dutrieu (1877-1961). Als dochter van een Belgische legerofficier begon ze net als haar broer Eugène met succes deel te nemen aan wielerwedstrijden. In 1895, op nauwelijks achttienjarige leeftijd, vestigde ze het allereerste werelduurrecord voor vrouwen, in 1897 en 1898 werd ze wereldkampioen baanwielrennen.

Een heldhaftige pionier

In 1898 won ze de ‘Grote Prijs van Europa’ en de ‘Cours de 12 Jours’ in Londen. Nadien stopte ze met wielrennen en richtte zich tot de auto-, motor- en vliegsport. Ze werd de eerste Belgische en tweede vrouwelijke vliegtuigpiloot ter wereld. Dutrieu wordt herdacht met een straatnaam in Doornik en in Gent (wie naar de IKEA Gent trekt, passeert deze straat - ogen openhouden op de oprit naar deze winkel is de boodschap!)

Maria-Theresia.. Naessens

Kort na de eerste passage aan de finish passeert het peloton door de Maria-Theresiastraat. Deze straatnaam verwijst naar Maria-Theresia van Oostenrijk, die in de 18de eeuw over onze contreien heerste. Een naamgenote, Marie Thérèse Naessens, slaagde er begin jaren 1960 net niet in om wereldkampioene te worden. Naast zilver en brons op de piste, pakte ze ook zilver op de weg, maar wereldkampioene werd ze nooit.

KOERScollectie: Elisabeth Brunel

Dat de Française Elisabeth Chevanne Brunel (°1975) over het nodige wielertalent beschikt, demonstreert ze al op jonge leeftijd. Op het WK juniores meisjes – voor het eerst betwist in 1987 – behaalt ze in 1992 al zilver. Een jaar later is ze de beste van het pak en wordt in het Australische Perth wereldkampioen. In 1997 finisht ze als eerste tijdens het Europees Kampioenschap voor beloftes. ‘Zabou’ zoals haar bijnaam luidt, bouwt ook als beroepsrenner een mooi palmares uit. Dit shirt droeg ze als wereldkampioene bij de juniores. Ze doneert het aan haar landgenoot Claude Lachot, wiens collectie – of toch een groot stuk - in 2020 naar KOERS verhuist.

In de voetsporen van Brunel

Op de erelijst van het WK wielrennen bij de juniores staat tot nu toe overigens slechts 1 Belgische: Jolien D'Hoore. Zij wordt in 2008 wereldkampioene bij de juniores. De afgelopen jaren kon ze een stevig palmares uitbouwen, zowel op de piste als de weg. Ze schitterde op WK's, EK's, Gent-Wevelgem, Ronde van Vlaanderen en in het Kuipke. In 2013 werd ze eerste in de omnium bij de dames.

Belgische wereldkampioene: Marie-Rose Gaillard

Na Yvonne Reynders is de Waalse Marie-Rose Gaillard de tweede Belgische die er in slaagt wereldkampioen te worden. Gaillard verovert de titel in 1962. Opvallend: Marie-Rose Gaillard is de tante van... Philippe Gilbert en begeleidde hem bij zijn eerste stapjes in de wielerwereld.

KOERScollectie: Leontien Van Moorsel

In de jaren '90 en 2000 is de Nederlandse Leontien Van Moorsel één van dé leading ladies in het vrouwenwielrennen. Van Moorsel pakt op tien jaar tijd een resem WK-titels op de baan en op de weg, wint twee keer de Tour Féminin, domineert de Nederlandse nationale kampioenschappen en wordt werelduurrecordhouder. Die knalprestaties realiseert ze grotendeels op fietsen van Nederlandse makelij. Na eerder op Batavus te hebben gereden, schakelt ze over op Kooga, nog zo’n legendarisch Nederlands merk. Op haar Kooga-fietsen schittert Van Moorsel ook op de Olympische Spelen. Twee olympische deelnames (2000 en 2004) resulteren in maar liefst vier gouden medailles (tijdrijden, achtervolging, wegkoers). Op deze fiets behaalt ze tijdens de Spelen in 2000 goud op de baan en de weg.

(collectie Philippe Devos)

WK in België: Yvoir

Tijdens het WK in Zolder in 1969 wordt er geen WK voor vrouwen georganiseerd in België. De dames rijden dat jaar net als de amateurs in het Tsjechische Brno. Ze zijn pas opnieuw welkom in eigen land tijdens het WK in Yvoire (1975). Dan verschijnen er 44 deelneemsters aan de start. Het is het derde WK voor vrouwen dat op Belgische bodem wordt georganiseerd.

In totaal moeten de vrouwen 54 kilometer afleggen, verdeeld over 7 rondes. De Belgische selectie bestaat uit Christiane Goeminne, Nicolle Van Den Broeck, Mariette Laenen, Linda Rombouts, Frieda Maes en Johanna Bosmans. De Nederlandse Tineke Fopma is die dag echter de snelste. Christiane Goeminne is met een 5de plaatse de beste landgenote.

Belgische wereldkampioenes: Nicolle Van den Broeck

In 1973 treedt Nicolle Van den Broeck in de voetsporen van Yvonne Reynders en Marie-Rose Gaillard. De zege van Van den Broeck in het Spaanse Barcelona staat letterlijk en figuurlijk in de schaduw van de tweestrijd tussen Eddy Merckx en Freddy Maertens, die resulteerde in debacle voor de Belgen. Van den Broeck is momenteel de laatste Belgische die bij de profs wereldkampioene kon worden.

Brabantse Pijl voor vrouwen

Sinds 2020 maakt de Moskesstraat deel uit van de Brabantse Pijl voor vrouwen. De wedstrijd kreeg een facelift met onder meer een nieuw startplaats en de opname van een reeks nieuwe hellingen in het parcours. Dit voorjaar won de Amerikaanse Ruth Winder de sprint van een kleine kopgroep.

BK Tervuren: D'Hoore op 1

Na een passage door Overijse, nadert het peloton het 100 km-punt en Tervuren. Jolien D'Hoore werd hier in 2015 Belgisch kampioen bij de profs en verlengde op die manier haar titel. Ze heeft het Belgisch kampioenschap 4 keer gewonnen. Naast Tervuren, toonde ze zich de sterkste in Geel (2012), Wielsbeke (2014) en Antwerpen (2017).

Duyck vs. de klok

Tervuren was in 2015 ook het decor voor het BK tijdrijden. De West-Vlaamse Ann-Sophie Duyck toonde zich dat jaar de beste. Tijdens de Europese Spelen mag ze als enige Belgische in de tijdrit haar land verdedigen. Daar klokt ze op deze blauwe Ridley fiets de 7de tijd.

Liesbeth De Vocht. Nr. 1

In 2011 werd het BK tijdrijden ook al in Tervuren georganiseerd. Een jaar eerder was De Vocht al Belgisch kampioene op de weg geworden, een prestatie die ze in 2013 herhaalde.

KOERScollectie: Annemiek van Vleuten

105 km. In Harrogate soleerde Vleuty de laatste 105 km op legendarisch wijze naar de finish. De Nederlandse behoort al jaren tot de absolute wereldtop. Begin 2021 droeg ze heel wat fraaie collectie-items over aan KOERS: haar gepersonaliseerde fiets uit het seizoen 2020; een trui en helm met valsporen uit de Giro van 2020; een WK-wielerpak met bijhorende handschoen en kousen en haar kenmerkende gele wielerschoenen.

KOERScollectie: Chatérine Marsal

Samen met haar landgenote Jeannie Longo domineert de Française Cathérine Marsal (°1971) het internationale vrouwenwielrennen in de jaren negentig. Marsal scoort zowel op de weg als op de piste. Eén jaar nadat ze wereldkampioene bij de juniores werd, pakt ze in 1988 ook de wereldtitel op de achtervolging. Marsal is dan pas 17 jaar. Twee jaar later wordt ze ook wereldkampioene bij de elite. Nòg in ’90 pakt ze het goud in het Frans kampioenschap op de weg en wint ze het eindklassement van de Giro d’Italia, de Tour de L’Aude en de Tour de la C.E.E. (Ronde van de Europese Gemeenschap). Dit WK-shirt – uit de collectie van Noël Grégoire – droeg Marsal tijdens de Canadese rittenkoers Canadian Tire Classic in 1991.

Notre Dames des Cyclistes

Met de Sint Antoniusberg dient zich de 12de helling van de dag aan. De heilige Antonius lijkt niet meteen een band te hebben met de koers; Sint-Christoffel en Madonna del Ghisallo dan weer wel. Zij staan bekend als de patroonheiligen van de wielersport. In Frankrijk heerst evenwel niet Madonna del Ghisallo maar wel Notre Dames des Cyclistes. Op ruim 100 km van Lourdes situeert zich sinds 1959 een kapel met deze naam. Op deze plek kunnen wielrenners en fietsers een ongeval vrije loopbaan afsmeken. Abbé Joseph Massie was de drijvende kracht achter dit initiatief en ontvangt met de regelmaat van de klok bekende renners die maar wat graag een truitje achterlaten in de kapel.

WK in België: Zolder

Pas in 2002 wordt na Yvoir (1975) een nieuw WK voor vrouwen in België georganiseerd. Anno 1988 staat geen WK op het programma doordat de Olympische Spelen dat jaar te dicht bij de WK-data gepland staan. In 2002 steekt de Zweedse Susanne Ljungskog er met kop en schouders bovenuit.

Opvallend: de Zweedse koerst voor het Belgische wielerteam Vlaanderen 2002 en zorgt dus op die manier toch een klein beetje voor een semi-Belgische zege...

Gangmaaksters in Leuven

Naar aanleiding van de komst van het WK, organiseerde de stadsbibliotheek Tweebronnen de expo Gangmaaksters - verhalen van vrouwen en wielrennen. In de tentoonstelling kom je meer te weten over de geschiedenis van het vrouwenwielrennen. RoSa-directeur Bieke Purnelle zorgde voor de teksten, KOERS leverde beelden en objecten.

KOERScollectie: Anna Van der Breggen

Anna van der Breggen wint in 2018 onder meer de Strade Bianche, de Ronde van Vlaanderen, de Waalse Pijl en Luik-Bastenaken-Luik. En toch sluipt er twijfel in haar hoofd. Ze strandt ook wel eens op een tweede plaats, bijvoorbeeld in La Course by Le Tour de France na landgenote Annemiek van Vleuten. Vier dagen voor de wegrit om de wereldtitel in Innsbruck gebeurt hetzelfde in het WK tijdrijden. Maar op 29 september 2018 staat er geen maat op Anna van der Breggen. Op 38 kilometer van de meet begint ze aan een solo over berg en dal. Aan de finish heeft ze een voorsprong van maar liefst 3 minuten en 42 seconden. Daarna volgt een enorme golf van opluchting. Van der Breggen heeft zichzelf bijzonder veel druk opgelegd in aanloop van dit WK. Nu de wereldtitel binnen is, mag de stress weg. Twee jaar later wint Anna van der Breggen in Imola haar tweede WK.

Ze zijn daar!

Ze zijn daar! Deze zin wordt al jarenlang uitgesproken wanneer de pilootwagen van de koers zich aandient. Janrelang ging dit gepaard met de overbekende Rodania-tune. Beluister hier het deuntje nog eens… en brul (hopelijk) straks uit volle borst de Brabançonne mee!